กระทงลาย มะแตก ไม้พุ่มเลื้อย เปลือก ใบ ผล และเมล็ดใช้ทำยาได้

กระทงลาย

ชื่ออื่นๆ : กระทงลาย, กระทุงลาย, โชด (ภาคกลาง) นางแตก (นครราชสีมา) มะแตก, มะแตกเครือ, มักแตก (ภาคเหนือ, ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ)

ต้นกำเนิด :

ชื่อสามัญ : กระทงลาย

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Celastrus paniculatus willd.

ชื่อวงศ์ : CELASTRACEAE

ลักษณะของกระทงลาย

ต้น  เป็นพรรณไม้พุ่มเลื้อย มีความสูงประมาณ 2-10 เมตร ลักษณะเนื้อไม้เป็นสีน้ำตาลแดง

ใบ  เป็นใบเดี่ยว ใบมีลักษณะเป็นรูปไข่ หรือรูปรี โคนใบสอบเข้าหากันมน ส่วนปลายใบแหลม หรือมน ริมขอบใบหยัก ละเอียดเป็นฟันเลื่อย หลังใบมีพื้นผินเรียบ ใต้ท้องใบจะมีเส้นใบมี 5-8 คู่ เห็นได้ชัด ขนาดของใบกว้างประมาณ 1-2.5 นิ้ว ยาวประมาณ 2-6 นิ้ว มีก้านใบยาวประมาณ 0.5-1.5 ซม.

ดอก  ดอกออกเป็นช่อ ยาวประมาณ 4-8 นิ้ว ซึ่งออกอยู่บริเวณปลายยอด ลักษณะของดอกมีทั้งดอกเพศผู้และเมียซึ่งมักจะแยกกันคนละต้น ลักษณะของดอกเพศผู้ กลีบรองกลีบดอกมี 5 กลีบ โคนกลีบดอกจะเชื่อมติดกันเป็นรูประฆัง ปลายกลีบดอกแยกออกเป็นแฉก รูปค่อนข้างกลม มีขนขึ้นประปราย ฐานดอกเป็นรูปถ้วยนูน ตรงกลางดอกมีเกสรตัวผู้มี 5 อัน ยาวราว 2-2.5มม. สำหรับดอกเพศเมียจะมีลักษณะฐานดอกและกลีบรองกลีบดอก จะเหมือนกับดอกเพศผู้ แต่ตรงกลางดอกเป็นเกสรตัวเมียยาวราว 2-2.5มม. ยอดเกสรมี 3พู

ผล  ผลมีลักษณะค่อนข้างกลม ปลายผลมียอดเกสรตัวเมียติดอยู่ ผลมีขนาดกว้างประมาณ 5-8 มม. ยาวประมาณ 5-10มม. แต่พอผลแก่เต็มที่เกสรอยู่ปลายผลก็จะหลุดออก ผลแตกออกเป็นห้อง 3 ห้อง

เมล็ด  เนื้อหุ้มเมล็ดมีสีแดง เมล็ดเป็นรูปรี มีความกว้างราว 2-3มม. ยาวราว 3.5-5 มม.

การขยายพันธุ์ของกระทงลาย,มะแตก

การเพาะเมล็ด

ธาตุอาหารหลักที่กระทงลาย,มะแตกต้องการ

ประโยชน์ของกระทงลาย,มะแตก

• น้ำมันจากเมล็ดใช้ตามไฟหรือเคลือบกระดาษกันน้ำซึม
• เปลือก ใบ ผล และเมล็ดใช้ทำยาได้

สรรพคุณทางยาของกระทงลาย,มะแตก

• ราก ใช้เป็นยาแก้ไข้ แก้ไข้มาลาเรีย
• ใบ รักษาโรคบิด กระตุ้นประสาท และใช้เป็นถอนพิษฝิ่น วิธีใช้ด้วยการต้ม หรือคั้นเอา
  น้ำกิน
• แก่น ลำต้น รักษาวัณโรค
• ผล แก้ลมจุกเสียด บำรุงโลหิต และใช้เป็นยาถอนพิษงู
• เมล็ด พอก หรือ รับประทานรักษาโรคปวดตามข้อตามกล้ามเนื้อ และโรคอัมพาต
• เปลือก ใช้เป็นยาทำแห้ง
• น้ำมันในเมล็ด รักษาโรคเหน็บชา และเป็นยาขับเหงื่อ

คุณค่าทางโภชนาการของกระทงลาย,มะแตก

การแปรรูปของกระทงลาย,มะแตก

แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http://www.bedo.or.th/lcdb/biodiversity/view.aspx?id=10498&SystemType=BEDO
www.flickr.com