จันขาว จันลูกหอม จัน ผลสุกมีรสหวานและมีกลิ่นหอม

จัน

ชื่ออื่นๆ : อิน (ภาคกลาง) จันอินจันโอ, จันอิน, จันลูกหอม, จันขาว, ลูกจัน, ลูกอิน, ลูกจันทน์, ลูกจันทร์

ต้นกำเนิด :

ชื่อสามัญ : Gold Apple

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Diospyros decandra Lour

ชื่อวงศ์ : EBENACEAE

ลักษณะของจัน

ต้น ไม้ต้นขนาดกกลาง สูงถึง10-20 เมตร ผลัดใบ แต่ผลิใบใหม่เร็ว เรือนยอดทรงกลมพุ่มทึบ หรือ รูปไข่ ลำต้นปลายตรง เปลือกสีดำแตกเป็นสะเก็ดทั่วไป

ใบ ใบเดี่ยว เรียงสับ โคนใบมนสอบแคบ ปลายใบสอบทู่หรือแหลม ขอบใบเรียบ ใบเรียบเป็นมันลื่น สีเขียวเข้ม ท้องใบเรียบ
สีอ่อนกว่า เนื้อใบบางมัน ใบอ่อนมีขนสีแดงคลุมดอกแยกเพศ คนละดอก อยู่บนต้นเดียวกัน

ดอก ดอกสีครีมออกเป็นช่อเล็กๆ ประมาณ 3 ดอก ออกเป็นดอกเดี่ยวตามกิ่งเล็กๆ

ผล ผลสดแบบมีเนื้อหลายเม็ด ทรงกลม หรือ แป้น ผลสุกสีเหลืองนวล

การขยายพันธุ์ของจัน

ใช้กิ่ง/ลำต้น

แต่ปัจจุบันมีเกษตรกร ขยายพันธุ์ต้น “จัน” โดยวิธีเสียบยอด ทำ ให้ผู้ชื้อไปปลูกสามารถเห็นดอกและผลได้เลย ไม่ต้องรอหลายสิบปีเหมือนกับต้นที่ ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด หรือตอนกิ่งแบบทั่วไป ปลูกได้ทั้งแบบลงดินและปลูกลงกระถาง ขนาดใหญ่ พอต้นเริ่มแข็งแรงหรือตั้งตัวได้ไม่นานจะเริ่มผลิดอกและติดผลเป็นชุด แรกทันที ที่สำคัญ ต้นจัน ที่ปลูกด้วยกิ่ง ที่เสียบยอด จะมีดอกและผลตลอดปี จึงกำลังเป็นที่นิยมของผู้ปลูกอยู่ในเวลานี้

ธาตุอาหารหลักที่จันต้องการ

ประโยชน์ของจัน

• ผลสุกรับประทานได้ มีรสหวานและมีกลิ่นหอม แก้ อาการนอนไม่หลับกระวนกระวาย
• ปลูกในสวนเพื่อให้ร่มเงา และ ดูผลผลสวยมีกลิ่นหอม เป็นไม้เนื้อหอม (หายากมาก)
• ต้นไม้ประจำจังหวัดจันทบุรี พันธุ์ไม้พระราชทานเพื่อปลูกเป็นมงคลประจำจังหวัด ที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถได้พระราชทานให้กับผู้ว่าราชการจังหวัดของแต่ละจังหวัด เพื่อให้นำไปปลูกเป็นสิริมงคลแก่จังหวัดและเพื่อเป็นการรณรงค์ให้ประชาชนปลูกต้นไม้ใน “โครงการปลูกป่าถาวรเฉลิมพระเกียรติ” เนื่องในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ รัชกาลที่ 9 ทรงครบรอบปีที่ 50 ในการครองราชสมบัติ ที่ศูนย์ประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ เมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม 2537

สรรพคุณทางยาของจัน

• ผลช่วยแก้อาการนอนไม่หลับ กระสับกระส่าย
• เนื้อไม้มีรสขมปนหวาน เป็นยาบำรุงประสาท แก้ร้อนใน แก้ไข้ ขับพยาธิ
• แก่นใช้ต้มรวมกับสมุนไพรอื่น ใช้เป็นยาแก้ไข้

คุณค่าทางโภชนาการของจัน

การแปรรูปของจัน

แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http://www.bedo.or.th/lcdb/biodiversity/view.aspx?id=9385&SystemType=BEDO
www.flickr.com