ดอกลีลาวดี นิยมปลูกเป็นไม้ประดับ หรือไม้ประดับให้ร่มเงา

ดอกลีลาวดี

ชื่ออื่นๆ : ลั่นทม, จำปาจีน , ลั่นทมแดง , ลั่นทมขาว , จำปาแดง , จำปาขาว (ทั่วไป) จำปาลาว (ภาคเหนือ) จำปาขอม (ภาคใต้) ไม้จีน (ยะลา) จำไป (เขมร) จงป่า (กะเหรี่ยง) มอยอ , มลอ (มลายู)

ต้นกำเนิด : ในทวีปอเมริกากลาง และอเมริกาใต้

ชื่อสามัญ : Frangipani , Pagoda tree, Temple tree

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Plumeria  spp.

ชื่อวงศ์ : APOCYNACEAE

ลักษณะของดอกลีลาวดี

ต้น ลีลาวดี เป็นไม้ยืนต้น มีขนาดจากที่เป็นพุ่มเตี้ยแคระสูงประมาณ0.6 เมตร จนถึงต้นใหญ่มากอาจที่สูงได้ถึง 12 เมตร ลำต้นแผ่กิ่งก้านสาขาและพุ่มใบสวยงาม มีน้ำยางขนสีขาวเป็นพันธุ์ไม้ที่สลัดใบในฤดูแล้งก่อนที่จะผลิดอกผลิใบรุ่นใหม่ชนิดและพันธุ์ที่มีลักษณะดี ต้องมีทรงพุ่มแน่น มีกิ่งก้านสาขามาก

ใบ ใบดกที่ปลายกิ่ง มีช่อดอกใหญ่ กิ่งที่ยังไม่แก่มีสีเขียวอ่อนนุ่ม กิ่งที่แก่มีสีเทามีรอยตะปุ่มตะป่ำ ใบ เป็นใบเดี่ยวมีการเรียงตัวสลับกันและหนาแน่นใกล้ๆปลายกิ่ง มีตั้งแต่สีเขียวอ่อนถึงเขียวเข้ม มีเส้นกลาง ใบแตกสาขาออกไปคล้ายขนนก ขนาดใบแตกต่างกันตั้งแต่ 5-20 นิ้ว

ดอก ช่อดอก จะถูกผลิตออกมาจาปลายยอดเหนือใบแต่กก็มีบางชนิดที่ออกช่อดอกระหว่างใบหรือออกดอกใต้ใบ ช่อดอกบางชนิดตั้งขึ้น บางชนิดห้อยลง ใน 1 ช่อดอกจะมีดอกบานพร้อมกัน 20-30 ดอก บางต้นสมบูรณ์เต็มที่อาจมีดอกมากกว่า 100ดอก ต่อ 1 ช่อ ดอกโดยทั่วไป กลีบดอกมี 5 กลีบ เกสรตัวผู้ เกสรตัวเมีย อยู่ลึกเข้าไปข้างใน ดอกของ ลีลาวดีมีสีสรรหลากหลาย ทั้ง ขาว แดง เหลือง ชมพู ส้ม ม่วง สีทอง มีกลิ่นหอมต่างๆกันไปในแต่ละชนิด ดอกมีขนาด 2 – 6 นิ้ว มีกลิ่นหอม

ผล เป็นฝักคู่ รูปยาวรี กว้างประมาณ 1.5 – 15 ซม. เมื่อแก่แตกเป็น 2ซีก

เมล็ด เมล็ดมีจำนวนมาก เมล็ดแบนมีปีก ลีลาวดีมีช่วงชีวิตที่ยาวนานนับ 100 ปี

การขยายพันธุ์ของดอกลีลาวดี

การเพาะเมล็ด, การปักชำกิ่งการขยายพันธุ์แบบนี้จะไม่มีรากแก้ว, การเสียบยอดพันธุ์ดีสามารถทำให้ในหนึ่งต้น เสียบยอดให้ได้ดอกหลายสีได้ , การติดตา

ธาตุอาหารหลักที่ดอกลีลาวดีต้องการ

ลีลาวดี เป็นไม้กลางแจ้ง ชอบแสงแดด ทนต่อความแห้งแล้ง ไม่ชอบน้ำมาก ดินที่เหมาะสมในการปลูกลีลาวดี ควรมีลักษณะเป็น ดินร่วนปนทราย ส่วนดินเหนียวหรือดินที่มีเนื้อดินละเอียดหนักซึ่งน้ำขังง่าย จะทำให้รากเน่า โคนเน่าได้ ลีลาวดีจะเจริญเติบโต ในที่ที่มีแสงแดดส่องถึงหากไม่ได้รับแสงแดดเต็มที ก็จะไม่ออกดอก แต่บางพันธุ์ก็ไม่ต้องการแสงแดดจัดในช่วงบ่าย

ประโยชน์ของดอกลีลาวดี

ปลูกเป็นไม้ประดับ หรือไม้ประดับให้ร่มเงา สามารถปลูกได้ในกระถาง

สรรพคุณทางยาของดอกลีลาวดี

• ใบใช้รักษาหอบหืด ขับปัสสาวะ รักษาโรคโกโนเรีย แก้ปวด บวม ฟกช้ำ
• ราก ใช้เป็นยารักษาโรคหนองใน ขับระดู ยาถ่าย แก้โรไขข้ออักเสบ ขับลม แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ ทำให้แท้ง
• เปลือกต้น ใช้เป็นยาถ่าย แก้ไข้ ขับระดู แก้หนองใน แก้ท้องเดิน ขับปัสสาวะ
• เนื้อไม้ เป็นยาแก้ไอ ขับพยาธิ
• เมล็ด ขับน้ำเหลือง แก้งูสวัด รักษาแผลซิฟิลิส ทาแผล
• ยางจากต้น ผสมเป็นยาถ่าย รักษาอาการอักเสบที่ข้อต่อ ใช้เป็นยาแก้ผดผื่นคัน แก้ปวดฟัน แก้หูดที่ผิวหนัง ใช้ทารักษาแผล

คุณค่าทางโภชนาการของดอกลีลาวดี

การแปรรูปของดอกลีลาวดี

แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http://www.bedo.or.th/lcdb/biodiversity/view.aspx?id=9601&SystemType=BEDO
www.flickr.com