สมอไทย หรือบักส้มมอ ประโยชน์และสรรพคุณ

สมอไทย

สมอไทย ชื่อวิทยาศาสตร์ Terminalia chebula Retz.  เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ ผลัดใบ ลำต้นค่อนข้างเปลา ตรง ไม่มีพูพอนหรืออาจมีบ้างเล็กน้อย เปลือกหนา สีน้ำตาลแก่ค่อนข้างดำแตกปริเป็นร่องลึกไปตามยาว ลำต้นขรุขระ เปลือกในสีน้ำตาลแดง เรือนยอดเป็นพุ่มรูปไข่ค่อนข้างโปร่ง ตามกิ่งอ่อนและยอดอ่อนมีขนสีน้ำตาลแดงทั่วไป ใบมีทั้งรูปรี ๆ รูปไข่ หรือรูปไข่แกมรูปขอบขนาน ปลายเป็นติ่งแหลม เนื้อใบค่อนข้างหนา หลังใบสีเขียวเข้ม มีขนสีขาวคลุม ทางด้านท้องใบสีจางคลุมด้วยขนสีน้ำตาลอ่อนนุ่ม ดอกมีขนาดเล็ก สีขาวหรือเหลืองอ่อน กลิ่นหอม  ผลรูปป้อม ๆ หรือรูปกระสวย มีเนื้อเยื่อหนาหุ้มเมล็ดซึ่งมีเมล็ดเดียวแข็ง ผลแก่สีเขียวอมเหลือง แต่พอแห้งจะเปลี่ยนเป็นสีดำ

ผลสมอไทย
ผลสมอไทย ผลป้อมหรือรูปกระสวย ผลแก่สีเขียวอมเหลือง

ประโยชน์ของสมอไทย

  • เนื้อไม้ ใช้ในการก่อสร้างอาคารบ้านเรือน เช่น ทำเสา รอด ตง เครื่องเรือน เครื่องเกวียน กรรเชียง คานเกวียน ครก สาก กระเดื่อง
  • เปลือกและผล ให้น้ำฝาดสำหรับย้อมผ้าและเครื่องมือประมง
  • ผลสด รับประทานกับพริกเกลือ เป็นผักสด ผัดกับน้ำมัน ผัดกุ้ง หรือนำมาดองกับน้ำเกลือ
  • ผลสุกหมักเป็นหนำเลี๊ยบได้
  • ผลอ่อน จะมีฤทธิ์เป็นยาระบาย และสมานลำไส้

สรรพคุณทางยาของบักส้มมอ

  • ผล รสเปรี้ยวฝาด ขมชุ่ม เป็นยาสุขุม
  • ผลอ่อนจะมีฤทธิ์เป็นยาระบาย และสมานลำไส้
  • ผลแก่จะมีฤทธิ์ฝาดสมาน นอกจากนี้ยังใช้อมกลั้วคอแก้เจ็บคอ ออกฤทธิ์ต่อปอด กระเพาะ และลำไส้ ใช้เป็นยาสมานลำไส้ ห้ามเลือดทั้งภายในและภายนอก เป็นยาละลายเสมหะ ขับเสมหะ ทำให้ปอดชุ่มชื่น แก้หลอดลมอักเสบ คออักเสบ เสียงแหบ แก้ไอ ลิ้นไก่อักเสบ แก้ลำไส้อักเสบเรื้อรัง แก้ท้องผูก โรคท้องมาน แก้ท้องร่วงเรื้อรัง ถ่ายเป็นเลือด ริดสีดวงทวาร เลือดออก สมานแผลในลำไส้ แก้ท้องเสีย เป็นยาระบายรู้ถ่ายรู้ปิด แก้บิดเรื้อรัง แก้กามเคลื่อน แก้สตรีตกเลือด ปัสสาวะบ่อย และเป็นยาเจริญอาหาร    เป็นยาระบาย แก้ปวดท้อง เป็นยาบำรุง แก้เจ็บคอ ขับน้ำเหลืองเสีย นำผลมาบดละเอียดโรยแผลเรื้อรัง แก้ลมจุกเสียด ช่วยเจริญอาหาร
  • เนื้อหุ้มเมล็ด แก้ท้องผูก แก้บิด แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ รักษาโรคเกี่ยวกับน้ำดี ตับม้ามโต โรคท้องมาน อาเจียน อาการสะอึก โรคหืด และท้องร่วงเรื้อรัง
  • เปลือกต้น ขับปัสสาวะ บำรุงหัวใจ ขับน้ำเหลืองเสีย
  • เปลือกต้นและแก่น แก้ท้องเสีย
  • ทั้งต้น ขับเสมหะ แก้เสียวคอ แก้ท้องผูก เป็นยาฝาดสมาน
  • ดอก รักษาโรคบิด

แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http://www.bedo.or.th/lcdb/biodiversity/view.aspx?id=12138&SystemType=BEDO
http://phayamengraischool.ac.th
https://www.flickr.com

Add a Comment