ลักษณะประจำวงศ์
ลักษณะวงศ์หัวยาข้าวเย็นเป็นไม้ล้มลุก ส่วนใหญ่เป็นเถาเลื้อย มีเหง้าลำต้นมักมีหนาม มีน้อยที่เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก ใบเดี่ยว มักเรียงสลับ โคนก้านใบแผ่เป็นกาบ มักมีระยางค์เกี่ยวพันเกาะไม้อื่น 1 คู่ แผ่นใบมีเส้นใบหลัก 3-5 เส้น ช่อดอกแบบแยกแขนง ออกตามง่ามใบและปลายกิ่ง ช่อ แขนงหรือช่อย่อยมักเป็นแบบซี่ร่ม ดอกแยกเพศอยู่ต่างต้น มีน้อยที่สมบูรณ์เพศ กลีบรวม 6 กลีบ เรียงสองชั้นๆ ละ 3 กลีบ เกสรเพศผู้มักมี 6 อัน รังไข่ 1 อัน อยู่เหนือฐานดอก มักมี 3 ช่อง แต่ละช่องมีไข่อ่อน 1-2 หน่วย ผลสดมี1-3 เมล็ด
ลักษณะเด่นของวงศ์
วงศ์ของพืชชนิดนี้เป็นไม้เถา มีมือพันเป็นคู่ออกตามข้อ ใบเดี่ยวเรียงสลับ เรียงตรงข้ามหรือเป็นวงรอบ ก้านดอกย่อยมีเกล็ดเล็กๆ รองรับ
การกระจายพันธุ์
เขตร้อนและเขตอบอุ่น ทั่วโลกมี 3 สกุล 320 ชนิด ประเทศไทยมี 2 สกุล 27 ชนิด
- สกลุ Smilax หลายชนิดเป็นพืชสมุนไพร เช่น หัวยาข้าวเย็น Smilax micro-chaina T.Koyama เถายั้งดง Smilax lanceifolia Roxb. กำลังควายถึก Smilax perfoliata Lour. เขืองสยาม Smilax siamensis T.Koyama
- สกุล Heterosmilax เช่น หัวข้าวเย็นเหนือ Heterosmilax pertenuis (T.Koyama) T.Koyama
สามารถติดตามความรู้เเกี่ยวกับการเกษตร เพิ่มเติมได้ที่ เกษตรตำบล.คอม
แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : www.waa.inter.nstda.or.th, www.dnp.go.th
ภาพประกอบ : www.flickr.com
พืชวงศ์หัวยาข้าวเย็น ได้แก่ หัวยาข้าวเย็น เครือหัวยา เขืองใหญ่ หัวยากำลัง กำลังควายถึก เป็นต้น