ลักษณะประจำวงศ์
วงศ์พระจันทร์ครึ่งซีก CAMPANULACEAE เป็นไม้ล้มลุกอายุ 1 หรือ 2 ปี หรือกึ่งไม้พุ่ม มียางขาว ใบเดี่ยวออกเกรียงสลับขอบเรียบ หรือจะเป็นภูแบบขนนกไม่มีหูใบ ดอกออกเป็นช่อแยกแขนง ตามไปยอดหรือดอกเดี่ยวตามง่ามใบ ดอกสมมาตรตามรัศมีหรือสมมาตรด้านข้าง ดอกสมบูรณ์เพศกลีบเลี้ยงมี 5 กลีบ เชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็น 5 พู ติดแน่น กลีบดอกมี 5 กลีบ เชื่อมติดกันเป็นรูประฆัง หรือรูปปากกระเป๋า ปลายแยกเป็น 5 พู สีฟ้า แดง ม่วง หรือขาว เกสรเพศผู้มี 5 อัน ก้านเกสรเพศผู้แยกจากกันหรือเชื่อมติดกัน ที่โคนมักจะติดบนจานดอกที่ปลายรังไข่ อับเรณูติดที่ฐาน เชื่อมติดกันเป็นท่อทรงกระบอกล้อมรอบก้านเกสรเพศเมีย เกสรเพศเมียมี 1 อันมี 2-5 คาร์เพล รังไข่ติดใต้วงกลีบหรือกิ่งใต้วงกลีบ มีช่องเท่ากับจำนวนคาร์เพล ด้านบนมีจานดอกที่มีต่อมน้ำหวานติดอยู่ ออวุลมีจำนวนมาก ยอดเกสรเพศเมียมีเท่ากับจำนวนคาร์เพน ผลแก่แตกตามช่องที่ปลายหรือที่โคนและมีฝาปิด บางทีพบแตกตามขวางหรือผลมีเนื้อหลายเมล็ด เมล็ดเล็กจำนวนมาก
ลักษณะเด่นของวงศ์
ลักษณะวงศ์ เป็นไม้ล้มลุกหรือกึ่งไม้พุ่ม มียางขาว ดอกมีกลีบเลี้ยงและกลีบดอกอย่างละ 5 กลีบ สมมาตรตามรัศมีหรือสมมาตรด้านข้าง เกสรเพศผู้มี 5 อัน ก้านเกสรเพศผู้เชื่อมติดกัน อับเรณูติที่ฐานล้อมก้านเกสรเพศเมีย มีออวุลจำนวนมาก คนแก่แตกตามช่องหรือแตกตามขวาง
วงศ์ใกล้เคียง-ลักษณะที่แตกต่าง
-
Goodeniaceae ดอกสมมาตรด้านข้าง กลีบดอกแยกจากกันด้านล่าง ยอดเกสรเพศเมียคุมด้วยเยื่อรูปถ้วย มีออวุล 1-4 ในแต่ละช่องรังไข่
การกระจายพันธุ์
สกุลพระจันทร์ครึ่งซีก พบกระจายทั่วไป โดยเฉพาะในเขตอบอุ่นและกึ่งเขตร้อน ในป่าดิบเขาในเขตร้อนในประเทศไทยมี 5 สกุล เช่น
- สกุล Laurentia ได้แก่ ปีบฝรั่งหรือแสนประสะ Laurentia longiflora (L.) Peterm.
- สกุล Lobelia เป็นไม้ล้มลุกเลื้อยไปตามพื้นดิน เช่น พระจันทร์ครึ่งซีก Lobelia chinensis Lour. ปลูกเป็นไม้ประดับ Lobelia angulata G. Forst.
สามารถติดตามความรู้เเกี่ยวกับการเกษตร เพิ่มเติมได้ที่ เกษตรตำบล.คอม
แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : www.dnp.go.th
ภาพประกอบ : www.flickr.com
วงศ์พระจันทร์ครึ่งซีก พืชวงศ์นี้ได้แก่ ปีบฝรั่งหรือแสนประสะ พระจันทร์ครึ่งซีก เป็นต้น