โดย admin » จันทร์ 30 พ.ค. 2016 8:34 am
SWOT เป็นเครื่องมือที่ผมค่อนข้ำงคุ้นเคยได้ยินได้ฟังมำจำกเวทีสัมมนำหรืออบรมหลำยเวที แต่ก็ไม่เคยใช้เครื่องนี้วิเครำะห์ด้วยตัวเองเลย กำรวิเครำะห์ SWOT เกิดจำกแนวคิดของ Albert S Humphrey เพื่อนำข้อมูลมำวิเครำะห์และนำไปสู่กำรประเมินผล กำรตัดสินใจดำเนินงำนในที่สุด สิ่งที่ผมได้เรียนรู้เรำสำมำรถนำเครื่องมือนี้ไปวิเครำะห์พื้นที่ในกำรส่งเสริมกำรผลิตพืช หรือ กำรตั้งกลุ่มเกษตรกรเพื่อผลิตสินค้ำเกษตรส่งขำยตลำด ตัวอย่ำงเช่นผมต้องกำรส่งเสริมให้เกษตรกรในพื้นที่ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้ำวไว้ใช้เอง ใช้ SWOT วิเครำะห์ได้ดังนี้
S มำจำก Strengths หมำยถึง จุดเด่นหรือจุดแข็ง ซึ่งเป็นผลมำจำกปัจจัยภำยใน ได้แก่
- จุดได้เปรียบของพื้นที่ตำบลผมคืออะไร
- อะไรคือเหตุผลที่พื้นที่ตำบลผมเหมำะสมที่จะผลิตเมล็ดพันธุ์ข้ำว
- ปัจจัยอะไรที่พื้นที่ตำบลผมจะประสบผลสำเร็จในกำรผลิตเมล็ดพันธ์ข้ำว
W มำจำก Weaknesses หมำยถึง จุดด้อยหรือจุดอ่อน ซึ่งเป็นผลมำจำกปัจจัยภำยใน สถำนกำรณ์ภำยใน ได้แก่
- อะไรคือสิ่งที่เรำควรปรับปรุงในกำรผลิตเมล็ดพันธ์ข้ำวในพื้นที่
- อะไรคือสิ่งที่เรำควรหลีกเลี่ยงในกำรผลิตเมล็ดพันธ์ข้ำว
- ปัจจัยอะไรที่ทำให้เรำไม่ประสพผลสำเร็จในกำรผลิตเมล็ดพันธ์ข้ำว
O มำจำก Opportunities หมำยถึง โอกำส ซึ่งเกิดจำกปัจจัยภำยนอก ได้แก่ - อะไร คือ โอกำสที่ดี หรือสิ่งดีๆ ที่เกษตรกรมองเห็นในกำรผลิตเมล็ดพันธุ์ - แนวโน้มของกำรผลิตเมล็ดพันธุ์ สำมำรถขยำยพื้นที่ได้ไหม กลุ่มมองเห็นโอกำสนั้นไหม
T มำจำก Threats หมำยถึง อุปสรรค ซึ่งเกิดจำกปัจจัยภำยนอก ได้แก่
- อุปสรรคในกำรผลิตเมล็ดพันธุ์คืออะไร
- พืชแข่งขันมีไหม
- สภำพคล่องของเงินทุนหมุนเวียน
- กำรรักษำมำตรฐำนเมล็ดพันข้ำว
เครื่องมือ SWOT อำจมีข้อตำหนิอยู่บ้ำงคือใช้วิเครำะห์ใน กำรวิเครำะห์โอกำสและอุปสรรคต้องกระทำในช่วงเวลำนั้นๆ ไม่สำมำรถคำดเดำอนำคตได้
Problem Tree เป็นเครื่องมือที่ใช้วิเครำะห์ปัญหำในแต่ละระดับ ส่วนโคนคือสำเหตุของปัญหำ ลำต้นเป็นตัวแทนของปัญหำ ส่วนกิ่งดอกผลใบเป็นตัวแทนของผลกระทบสิ่งที่ตำมมำ ยกตัวอย่ำง
Fish Bone Diagram แผนผังสำเหตุและผล (Cause and Effect Diagram) เรำใช้ยังไงคำตอบคือใช้เมื่ออยำกรู้ว่ำอะไรคือสำเหตุของปัญหำ และใช้เพื่อให้ผู้เรียนรู้ทรำบถึงสำเหตุของปัญหำในทุกมิติหรือรอบด้ำน ที่สำคัญของเครื่องมือนี้ทำให้เกิดกำรช่วยกันระดมสมอง แสดงควำมคิดเห็น ขั้นตอนกำรใช้เครื่องมือ มีดังนี้
- ต้องรู้ว่ำปัญหำคืออะไรก่อน นำปัญหำเป็นตัวตั้ง
- กำหนดกลุ่มปัจจัยที่ทำให้เกิดปัญหำ
- ระดมสมองเพื่อหำสำเหตุตำมกลุ่มปัจจัย
- หำสำเหตุหลักของปัญหำและจัดลำดับควำมสำคัญ
เป็นอีกเครื่องมือหนึ่งที่ผมชอบใช้ เพรำะมันสำมำรถระดมควำมคิดได้หลำกหลำยทำให้เกิดหลำยมุมมอง บำงทีปัญหำมันไม่ได้เกิดจำกสำเหตุเดียว ยังมีอื่นๆอีกมำกมำย ต้องใช้คนอื่นๆอีกหลำยคนมำช่วยกันระดมควำมคิดเห็น
ผลผลิตตกต่ำ
โรคแมลงระบำด
ขำดทุน/เป็นหนี้
ดินเสื่อมสภำพ
ไม่พักดินทำนำต่อเนื่อง
เผำตอซัง
ไม่ปลูกพืชหมุนเวียน ใช้แต่ปุ๋ยเคมี
SWOT เป็นเครื่องมือที่ผมค่อนข้ำงคุ้นเคยได้ยินได้ฟังมำจำกเวทีสัมมนำหรืออบรมหลำยเวที แต่ก็ไม่เคยใช้เครื่องนี้วิเครำะห์ด้วยตัวเองเลย กำรวิเครำะห์ SWOT เกิดจำกแนวคิดของ Albert S Humphrey เพื่อนำข้อมูลมำวิเครำะห์และนำไปสู่กำรประเมินผล กำรตัดสินใจดำเนินงำนในที่สุด สิ่งที่ผมได้เรียนรู้เรำสำมำรถนำเครื่องมือนี้ไปวิเครำะห์พื้นที่ในกำรส่งเสริมกำรผลิตพืช หรือ กำรตั้งกลุ่มเกษตรกรเพื่อผลิตสินค้ำเกษตรส่งขำยตลำด ตัวอย่ำงเช่นผมต้องกำรส่งเสริมให้เกษตรกรในพื้นที่ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้ำวไว้ใช้เอง ใช้ SWOT วิเครำะห์ได้ดังนี้
S มำจำก Strengths หมำยถึง จุดเด่นหรือจุดแข็ง ซึ่งเป็นผลมำจำกปัจจัยภำยใน ได้แก่
- จุดได้เปรียบของพื้นที่ตำบลผมคืออะไร
- อะไรคือเหตุผลที่พื้นที่ตำบลผมเหมำะสมที่จะผลิตเมล็ดพันธุ์ข้ำว
- ปัจจัยอะไรที่พื้นที่ตำบลผมจะประสบผลสำเร็จในกำรผลิตเมล็ดพันธ์ข้ำว
W มำจำก Weaknesses หมำยถึง จุดด้อยหรือจุดอ่อน ซึ่งเป็นผลมำจำกปัจจัยภำยใน สถำนกำรณ์ภำยใน ได้แก่
- อะไรคือสิ่งที่เรำควรปรับปรุงในกำรผลิตเมล็ดพันธ์ข้ำวในพื้นที่
- อะไรคือสิ่งที่เรำควรหลีกเลี่ยงในกำรผลิตเมล็ดพันธ์ข้ำว
- ปัจจัยอะไรที่ทำให้เรำไม่ประสพผลสำเร็จในกำรผลิตเมล็ดพันธ์ข้ำว
O มำจำก Opportunities หมำยถึง โอกำส ซึ่งเกิดจำกปัจจัยภำยนอก ได้แก่ - อะไร คือ โอกำสที่ดี หรือสิ่งดีๆ ที่เกษตรกรมองเห็นในกำรผลิตเมล็ดพันธุ์ - แนวโน้มของกำรผลิตเมล็ดพันธุ์ สำมำรถขยำยพื้นที่ได้ไหม กลุ่มมองเห็นโอกำสนั้นไหม
T มำจำก Threats หมำยถึง อุปสรรค ซึ่งเกิดจำกปัจจัยภำยนอก ได้แก่
- อุปสรรคในกำรผลิตเมล็ดพันธุ์คืออะไร
- พืชแข่งขันมีไหม
- สภำพคล่องของเงินทุนหมุนเวียน
- กำรรักษำมำตรฐำนเมล็ดพันข้ำว
เครื่องมือ SWOT อำจมีข้อตำหนิอยู่บ้ำงคือใช้วิเครำะห์ใน กำรวิเครำะห์โอกำสและอุปสรรคต้องกระทำในช่วงเวลำนั้นๆ ไม่สำมำรถคำดเดำอนำคตได้
Problem Tree เป็นเครื่องมือที่ใช้วิเครำะห์ปัญหำในแต่ละระดับ ส่วนโคนคือสำเหตุของปัญหำ ลำต้นเป็นตัวแทนของปัญหำ ส่วนกิ่งดอกผลใบเป็นตัวแทนของผลกระทบสิ่งที่ตำมมำ ยกตัวอย่ำง
Fish Bone Diagram แผนผังสำเหตุและผล (Cause and Effect Diagram) เรำใช้ยังไงคำตอบคือใช้เมื่ออยำกรู้ว่ำอะไรคือสำเหตุของปัญหำ และใช้เพื่อให้ผู้เรียนรู้ทรำบถึงสำเหตุของปัญหำในทุกมิติหรือรอบด้ำน ที่สำคัญของเครื่องมือนี้ทำให้เกิดกำรช่วยกันระดมสมอง แสดงควำมคิดเห็น ขั้นตอนกำรใช้เครื่องมือ มีดังนี้
- ต้องรู้ว่ำปัญหำคืออะไรก่อน นำปัญหำเป็นตัวตั้ง
- กำหนดกลุ่มปัจจัยที่ทำให้เกิดปัญหำ
- ระดมสมองเพื่อหำสำเหตุตำมกลุ่มปัจจัย
- หำสำเหตุหลักของปัญหำและจัดลำดับควำมสำคัญ
เป็นอีกเครื่องมือหนึ่งที่ผมชอบใช้ เพรำะมันสำมำรถระดมควำมคิดได้หลำกหลำยทำให้เกิดหลำยมุมมอง บำงทีปัญหำมันไม่ได้เกิดจำกสำเหตุเดียว ยังมีอื่นๆอีกมำกมำย ต้องใช้คนอื่นๆอีกหลำยคนมำช่วยกันระดมควำมคิดเห็น
ผลผลิตตกต่ำ
โรคแมลงระบำด
ขำดทุน/เป็นหนี้
ดินเสื่อมสภำพ
ไม่พักดินทำนำต่อเนื่อง
เผำตอซัง
ไม่ปลูกพืชหมุนเวียน ใช้แต่ปุ๋ยเคมี