ขนานที่ 1
ท่านให้เอา ดอกมะลิ 1 กำมือ นำมาตำให้ละเอียด ผสมกับพิมเสนแท้ 2 เกล็ด ห่อผ้าขาวบาง คั้นเอาน้ำยา ใช้หยอดตา วันละ 4-5 ครั้ง
สรรพคุณ แก้โรคตาเป็นต้อ ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล
ขนานที่ 2
ท่านให้เอา บอระเพ็ด 1 สารส้ม 1 พิมเสน 1 ดีหมีคน 1 (ดีหมีหมาก็ได้) ตัวยา ทั้ง 4 อย่างนี้ เอาหนักอย่างละ 1 สลึงเท่ากัน ผสมกับสุรา (พอสมควร) หมักดองไว้ 3 วัน ใช้น้ำยาหยอดตา
สรรพคุณ แก้โรคเป็นต้อ ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล
ขนานที่
ท่านให้เอา ใบข่า 3 ใบ (ใบเล็กๆ) ขมิ้นอ้อย 1 หัว (หัวใหญ่ๆ) ผักบุ้งไทย (ที่ขึ้นตามท้องนา) 1 กำมือ ตัวยาทั้ง 3 อย่างนี้ นำมาใส่หม้อดิน ต้มกับน้ำพอสมควรต้มให้เดือด แล้วยกหม้อลงเปิดฝาใช้ผ้าขาวบางคลุมปากหม้อ ให้ผู้ป่วยก้มลง ลืมตารมไอน้ำยาที่ปากหม้อ ทำเช่นนี้วันละครั้ง ติดต่อกัน 3-4 วัน ถ้าต้มหม้อหนึ่งโรคยังไม่หาย ให้ปรุงยาต้มใหม่อีกหม้อหนึ่ง
สรรพคุณ แก้โรคตาเจ็บ ตาเป็นต้อให้หายไป ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล
ขนานที่ 4
ท่านให้เอา ขมิ้นอ้อย 1 รากหางกะลิง 1 รากอัญชัน 1 ตัวยาทั้ง 3 อย่างนี้ เอาหนักอย่างละ 2 บาทเท่ากัน นำมาตำให้ละเอียด ห่อผ้าขาวบางแช่น้ำฝน ใช้เป็นยาหยอดตา
สรรพคุณ แก้โรคตาเป็นต้อ ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล
ขนานที่ 5
ท่านให้เอา รากอัญชัน 1 หัวไพล 1 ขมิ้นอ้อย 1 ตัวยาทั้ง 3 อย่างนี้ เอาหนักอย่างละ 2 บาทเท่ากัน นำมาบดให้ละเอียด ปั้นเป็นแท่งเก็บไว้ ใช้ละลายกับน้ำฝนกลางหาว (น้ำฝนที่รองในที่กลางแจ้ง) ใช้หยอดตา
สรรพคุณ แก้โรคตาเป็นต้อ ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล
ขนานที่ 6
ท่านให้เอา ขมิ้นอ้อย 1 นากอังกาบ 1 รากพันงูแดง 1 ตัวยาทั้ง 3 อย่างนี้ เอาหนัก อย่างละ 2 บาทเท่ากัน เกลือตัวผู้ (เกลือทะเลที่เม็ดยาวๆ) 3 เม็ด นำมาตำให้ละเอียด คั้นเอาเฉพาะน้ำ ถ้าได้น้ำยาน้อย ให้เติมน้ำฝนลงผสมเล็กน้อย ควรเก็บไว้ในตู้เย็นระวังอย่าให้บูด ใช้หยอดตา
สรรพคุณ แก้โรคตาเป็นต้อ ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล
ขนานที่ 7
ท่านให้เอา รากหญ้าพันงูแดง 1 รากหญ้าพันงูขาว 1 รากผักโขมหิน 1 รากอัญชัน 1 (ชนิดดอกขาว) ตัวยาทั้ง 4 อย่างนี้ เอาอย่างละเท่าๆกัน เมล็ดมะกล่ำตาช้าง เอาเท่ายาทั้ง 4 อย่าง นำเอาตัวยาทั้ง 4 อย่างที่เป็นรากนั้น มาหั่นเป็นชิ้นบางๆ เมล็ดมะกล่ำตาช้างตำให้ละเอียด นำมาใส่หม้อดิน ต้มกับน้ำพอสมควร ต้มให้เดิอดแล้ว เก็บน้ำยาใส่ภาชนะที่สะอาดไว้ 7 วัน ใช้น้ำยาหยอดตา วันละหลายๆครั้ง
สรรพคุณ ทำให้มีขี้ตาออกมามาก ซึ่งเป็นการลอกเยื่อตาที่เป็นต้อให้ออกมาพร้อมกัน แก้โรคตาเป็นต้อเนื้อ ต้อลำไย ต้อลิ้นหมา ตาฝ้าฟาง ตาแดง ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล
ขนานที่ 8
ท่านให้เอา สารส้ม 1 สีเสียด 1 ครั่ง 1 ตัวยาทั้ง 1 อย่างนี้ เอาหนักอย่างละ 2 สลึงเท่ากัน ยาแดง (ที่คนจีนใช้สูบ) หนัก 1 บาท ใบพลู (พลูกินกับหมาก) 7 ใบ ตัวยาทั้ง 5 อย่างนี้ นำมาใส่หม้อดิน ต้มกับน้ำพอสมควร กรองเอาน้ำให้สะอาด ใส่ขวดเก็บไว้ ใช้น้ำยาหยอดตา เวลา เช้า เย็น
สรรพคุณ แก้โรคตาเป็นต้อ มีอาการเจ็บปวดตามาก ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล
ที่มา : ตำรายาแผนโบราณ
โดยหมอพร (กรมหลวงชุมพรเขตรอุดมศักดิ์)