- ขาวบ้านนา-1.jpg (71.58 KiB) Viewed 3820 times
- ขาวบ้านนา-2.jpg (57.19 KiB) Viewed 3820 times
- ขาวบ้านนา-3.jpg (45.76 KiB) Viewed 3820 times
เพื่อพัฒนาพันธุ์ข้าวขึ้นน้ำพันธุ์พื้นเมืองพันธุ์ขาวบ้านนาให้มีความบริสุทธิ์ มีผลผลิตและคุณภาพเมล็ด
ดีกว่าพันธุ์พื้นเมืองเดิมที่เกษตรกรปลูก สามารถส่งเสริมแนะนำให้เกษตรกรในพื้นที่นาข้าวขึ้นน้ำซึ่งเป็นพื้นที่ที่
มีน้ำท่วมขังลึกนำไปปลูกทดแทนพันธุ์พื้นเมืองเดิม หรือพันธุ์อื่นๆ ที่ด้อยกว่า และเพื่อใช้ในอุสาหกรรมการแปร
รูปเป็นผลิตภัณฑ์จากข้าว
ประวัติ
ข้าวเจ้าขาวบ้านนาสายพันธุ์ PCRC92001-432 เป็นข้าวขึ้นน้ำพันธุ์พื้นเมืองที่ผ่านการปรับปรุงพันธุ์
โดยการคัดเลือกแบบคัดสายพันธุ์บริสุทธิ์ (Pure line selection) โดยในปี 2535 นายกฤษณพงศ์ ศรีพงษ์พันธุ์
กุล นักวิชาการเกษตร 6 กลุ่มพืชศาสตร์ ศูนย์วิจัยข้าวปราจีนบุรี ขณะนั้นได้เก็บคัดเลือกรวงข้าวพันธุ์ขาวบ้าน
นาจากแปลงนาของนายจรูญ ธรรมศรี เกษตรกรที่ทุ่งคลองสารภี หมู่ที่ 8 ตำบลวัดโบสถ์ อำเภอเมือง จังหวัด
ปราจีนบุรี จำนวน 500 รวง ซึ่งมีพื้นที่ปลูกข้าวขึ้นน้ำพันธุ์พื้นเมืองพันธุ์ขาวบ้านนาและพันธุ์ขาวตาเพชร
ประมาณ 100 ไร่ โดยพันธุ์ข้าวทั้งสองไม่มีความบริสุทธิ์เท่าที่ควร เพราะเกษตรกรใช้พันธุ์โดยการแลกเปลี่ยน
พันธุ์ข้าวกัน ในพื้นที่ ในปี 2537 ได้ปลูกคัดเลือกโดยทำการศึกษาพันธุ์เบื้องต้น ที่ศูนย์วิจัยข้าวปราจีนบุรี และ
นาเกษตรกร ตำบลเตยน้อย อำเภอเมือง จังหวัดนครนายก และตำบลวัดโบสถ์ อำเภอเมือง จังหวัดปราจีนบุรี
คัดเลือกได้สายพันธุ์ดีจำนวน 20 สายพันธุ์ ในระหว่างปี 2538-2540 ได้ดำเนินการปลูกข้าวสายพันธุ์ดีจำนวน
20 สายพันธุ์ เพื่อศึกษาพันธุ์ขั้นสูง โดยการปลูกแถวยาว 4 เมตร จำนวน 4 แถวต่อสายพันธุ์ ที่ศูนย์วิจัยข้าว
ปราจีนบุรี และนาเกษตรกร อำเภอเมือง และอำเภอบ้านสร้าง จังหวัดปราจีนบุรี อำเภอเมือง จังหวัด
นครนายก รวมเป็น 4 แปลงต่อปี จนคัดเลือกได้สายพันธุ์ดี โดยพิจารณาจากลักษณะทรงต้น อายุเก็บเกี่ยว
เสถียรภาพการให้ผลผลิต และคุณภาพเมล็ดที่ดีกว่าข้าวน้ำขึ้นพันธุ์ขาวบ้านนาพื้นเมืองที่เกษตรกรใช้ปลูกได้
จำนวน 7 สายพันธุ์ ที่ศูนย์วิจัยข้าวปราจีนบุรี และในระหว่างปี 2544-2548 ได้วิเคราะห์คุณภาพเมล็ดทางกาย
และเคมี ที่ศูนย์วิจัยข้าวปราจีนบุรี และศึกษาการตอบสนองต่ออัตราปุ๋ยไนโตรเจนที่ศูนย์วิจัยข้าวปราจีนบุรี
และนาเกษตรกร อำเภอเมือง จังหวัดปราจีนบุรี ในปี 2548 ได้ทดสอบความสามารถในการขึ้นน้ำที่ศูนย์วิจัย
ข้าวนครศรีอยุธยา ในปี 2551 ได้ศึกษาระยะพักตัวของเมล็ด ลักษณะทางสัณฐานวิทยาและลักษณะทางการ
เกษตร ที่ศูนย์วิจัยข้าวปราจีนบุรี ในระหว่างปี 2551-2553 ได้ดำเนินการทดสอบปฏิกิริยาต่อโรคและแมลงศต
รูข้าวที่สำคัญ ที่กลุ่มวิชาการ สำนักวิจัยและพัฒนาข้าว ศูนย์วิจัยข้าวปราจีนบุรี ในปี 2554 ได้ดำเนินการ
ทดสอบปฏิกิริยาต่อโรคไหม้ ปลูกทดสอบยืนยันผลความสามารถในการขึ้นน้ำและผลิตเมล็ดพันธุ์ดัก ที่ศูนย์วิจัย
ข้าวปราจีนบุรี และประเมินการยอมรับของเกษตรกรโดยการปลูกทดสอบและประเมินการยอมรับของชาวนา
ข้าวขึ้นน้ำในเขตอำเภอเมือง จังหวัดปราจีนบุรี จนสามารถคัดเลือกได้ข้าวขาวบ้านนาสายพันธุ์ดีเด่น
“PCRC92001-432” ซึ่งเป็นสายพันธุ์ที่ให้ผลผลิตสูง กล่าวคือ มีความสามารถในการให้ผลผลิตที่ดีเหนือกว่า
พันธุ์พลายงามปราจีนบุรี มีอายุออกดอก ประมาณวันที่ 12 พฤศจิกายน เหมาะสมกับการลดลงของระดับน้ำ
และเก็บเกี่ยวได้พอดีกับการแห้งของน้ำในนา ซึ่งเป็นคุณลักษณะสำคัญสอดคล้องกับผลการประเมินความชอบ
ข้าวขาวบ้านนาสายพันธุ์ PCRC92001-432 ของเกษตรกรในปี 2554 ที่ชอบเนื่องจากมีความเหมาะสมกับทั้ง
การเจริญเติบโต การขึ้นน้ำ และในช่วงวันเวลาการเก็บเกี่ยวข้าว ด้วยลักษณะที่ดีดังกล่าวทำให้ข้าวขาวบ้านนา
สายพันธุ์ PCRC92001-432 สามารถนำไปสู่การขยายผลในโครงการการพัฒนาการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวขึ้นน้ำ
ขาวบ้านนาสู้วิกฤตอุทกภัยในเขตพื้นที่จังหวัดปราจีนบุรีในฤดูนาปี 2555 ข้าวขาวบ้านนาสายพันธุ์
PCRC92001-432 เป็นข้าวที่มีปริมาณอะมิโลสสูง (28.9 เปอร์เซ็นต์) สามารถนำไปแปลรูปเป็นผลิตภัณฑ์
ประเภทเส้น คือ เส้นหมี่หรือเส้นขนมจีนได้ดีมาก ผลิตภัณฑ์เส้นที่ได้มีความเหนียวนุ่มมากกว่าผลิตภัณฑ์เส้น
ทั่วไปในท้องตลาด จึงเป็นที่ต้องการของตลาดแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ประเภทเส้นและได้ดำเนินการทดสอบ
คุณภาพเส้นหมี่และเส้นขนมจีน โดนศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี
ลักษณะประจำพันธุ์
เป็นข้าวเจ้าขึ้นน้ำไวต่อช่วงแสง ออกดอกประมาณวันที่ 10 ถึง 14 พฤศจิกายน ปลูกได้ดีในพื้นที่ที่มี
ระดับน้ำ 50-300 เซนติเมตร มีความสามารถขึ้นน้ำได้ดีกว่าพันธุ์ กข19 แต่น้อยกว่าพันธุ์ปิ่นแก้ว 56 ลำต้นสูง
ประมาณ 218 เซนติเมตร (ขึ้นอยู่กับระดับน้ำ) ทรงกอแบะ ต้นแข็งปานกลาง มีใบ กาบใบและปล้องสีเขียว ใบ
ธงเป็นแนวนอน รวงยาว 32 เซนติเมตร เมล็ดข้าวกล้องรูปร่างเรียว ยาว 8.01 มิลลิเมตร กว้าง 2.33 มิลลิเมตร
และหนา 1.93 มิลลิเมตร ข้าวเปลือก 1000 เมล็ด หนัก 30.1 กรัม น้ำหนักข้าวเปลือก 11 กิโลกรัมต่อถัง
คุณภาพการสีดี ท้องไข่มาก มีปริมาณอมิโลสสูง (28.9 เปอร์เซ็นต์) ความคงของแป้งสุกปานกลาง (48
มิลลิเมตร) อุณหภูมิแป้งสุกปานกลาง อัตราการยืดตัวของข้าวสุก 1.66 เท่า ข้าวสุกไม่หอม สีข้าวนวล มีความ
เลื่อมมันเล็กน้อย การเกาะตัวข้าวสุกมีลักษณะไม่เหนียว-ไม่ร่วนและเนื้อสัมผัสค่อนข้างนุ่ม ผลผลิตเฉลี่ย 449
กิโลกรัมต่อไร่ ระยะพักตัวของเมล็ดประมาณ 9 สัปดาห์
ลักษณะเด่น
1. เป็นข้าวขึ้นน้ำ ที่ให้ผลผลิตเฉลี่ย 449 กิโลกรัมต่อไร่ ซึ่งสูงกว่าพันธุ์พลายงามปราจีนบุรี ร้อยละ 35
(333 กิโลกรัมต่อไร่)
2. สามารถขึ้นน้ำและปลูกได้ดีในนาน้ำลึกที่มีระดับน้ำมากกว่า 100 เซนติเมตร และเป็นช่วงเก็บเกี่ยว
ประมาณวันที่ 10-14 ธันวาคม จึงเหมาะสมกับสภาพพื้นที่
3. เมล็ดข้าวมีคุณสมบัติเหมาะสำหรับแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์เส้น ได้แก่ เส้นหมี่และเส้นขนมจีน โดยที่เส้น
หมี่ละเส้นขนมจีนที่ผลิตได้ดีในลักษณะเหนียวนุ่ม
พื้นที่แนะนำ
พื้นที่นาน้ำลึกมากกว่า 100 เซนติเมตร มีน้ำท่วมขังนานกว่า 1 เดือน และมีช่วงเวลาการเก็บเกี่ยว
ประมาณกลางเดือนธันวาคม จึงเหมาะสมกับพื้นที่น้ำลึกในเขตที่ราบลุ่มภาคกลางและภาคตะวันออก
โดยเฉพาะพื้นที่ข้าวนาขึ้นน้ำ อำเภอบ้านสร้างและอำเภอเมือง จังหวัดปราจีนบุรี และอำเภอปากพลีและ
อำเภอเมือง จังหวัดนครนายก
ข้อควรระวัง
อ่อนแอต่อเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลและโรคขอบใบแห้งในสภาพเรือนทดลอง