ยาแก้โรคลมต่างๆ (ยาขนานใหญ่)
ขนานที่ 1
ท่านให้เอา โกฏฐ์ทั้งห้า (คือ โกฏฐ์หัวบัว 1 โกฏฐ์สอ 1 โกฏฐ์เขมา 1 โกฏฐ์เชียง 1 โกฏฐ์จุฬาลัมพา 1) เทียนทั้งห้า (คือ เทียนแดง 1 เทียนขาว 1 เทียนดำ 1 เทียนข้าวเปลือก 1 เทียนตาตั๊กแตน 1) ลูกจันทน์ 1 ดอกจันทน์ 1 กระวาน 1 กานพลู 1 ตะไคร้เครือ 1 สะค้าน 1 เจตมูลเพลิง 1 ขิง 1 ดีปลี 1 พริกไทยร่อน 1 สมูลแว้ง 1 ลูกสมอไทย 1 ลูกสมอพิเภก 1 ชะเอมเทศ 1 พิมเสน 1 การบูร 1 น้ำประสานทอง (สะตุ) 1 เมล็ดผักชี 1 หัวแห้วหมู 1 เมล็ดยอ 1 ตัวยาทั้ง 30 อย่างนี้ เอาหนักอย่างละ 2 บาทเท่ากัน เมนธ่อน หนัก 1 บาท ตัวยาทั้ง 31 อย่างนี้ นำมาตากแดดให้แห้ง บดเป็นผง เก็บใส่โหลไว้ ใช้ละลายกับน้ำร้อน หรือสุราก็ได้ ประมาณน้ำยารับประทานครั้งละ 1 ถ้วยชา
สรรพคุณ
แก้โรคลมหน้ามืด ตาลาย วิงเวียน หัวใจสั่น แน่นหน้าอก จุกเสียด ปวดท้อง ท้องอืด ท้องร่วง ธาตุพิการต่างๆ และเป็นยาเจริญอาหารอีกด้วย ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล
ขนานที่ 2
ท่านให้เอา สมอเทศ 1 ลมูลแว้ง 1 ขิงแห้ง 1 ว่านน้ำ 1 น้ำประสานทอง 1 ลูกจันทน์ 1 ดอกจันทน์ 1 ลูกกระวาน 1 กานพลู 1 โกฏฐ์ทั้งห้า (คือ โกฏฐ์หัวบัว 1 โกฏฐ์สอ 1 โกฏฐ์เขมา 1 โกฏฐ์เชียง 1 โกฏฐ์จุฬาลัมพา 1) เทียนทั้งห้า (คือ เทียนแดง 1 เทียนขาว 1 เทียน ดำ 1 เทียนข้าวเปลือก 1 เทียนตาตั๊กแตน 1) ใบกระวาน 1 รากตะไคร้เครือ 1 ลูกผักชี 1 เปราะหอม 1 อบเชยเทศ 1 กัญชา 1 ลูกเอ็น 1 ตัวยาทั้ง 26 อย่างนี้ เอาหนักอย่างละเท่าๆกัน และดีปลี เอาหนักเท่ายาทั้งหลายรวมกัน (คือเอา 26 ส่วน) นำมาตากแดดให้แห้ง บดเป็นผง ผสมกับน้ำผึ้งแท้ ปั้นเป็นลูกกลอนขนาดเท่าผลสมอไทย หรือขนาดเท่าผลมะขามป้อม หรือขนาดเท่านิ้วหัวแม่มือ ใช้รับประทานครั้งละ 1 ก้อน เวลา เช้า-เย็น
สรรพคุณ แก้โรคลมทั้งปวง ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล
ขนานที่ 3
ท่านให้เอา การบูร 1 พิมเสน 1 ลูกจันทน์ 1 ดอกจันทน์ 1 ลูกกระวาน 1 กานพลู 1 ผิวมะกรูด 1 เกลือทะเล (เกลือใส่แกง)(สะตุ) 1 หัวขิง 1 หัวกระเทียม 1 หัวดองดึง 1 ดีปลี 1 ตัวยาทั้ง 12 อย่างนี้ เอาหนักอย่างละ 1 บาทเท่ากัน นำมาบดเป็นผง ใส่เมนธอลหนัก 1 บาท ลงบดผสมด้วย เก็บใส่ภาชนะปิดฝาไว้ให้แน่น ใช้ยานี้ละลายกับน้ำร้อน ประมาณน้ำยา 1 ถ้วยชา ใช้รับประทานแก้โรคลมทุกชนิด ใช้ยานี้ละลายกับน้ำมะนาว ประมาณน้ำยา 1 ถ้วยชา ใช้รับประทานแก้พิษต่างๆ
สรรพคุณ ชะงัดนักแล
ขนานที่ 4
ท่านให้เอา
ชะเอมเทศ หนัก 2 บาท กานพลู หนัก 1 บาท ดอกจันทน์ หนัก 1 บาท ลูกจันทน์หนัก 1 บาท ขิง หนัก 1 บาท แก้วแกลบ หนัก 1 บาท ลิ้นทะเล หนัก 1 บาท หอยสังข์(เผาไฟ)หนัก 1 บาท โกฏฐ์หัวบัว หนัก 1 บาท โกฏฐ์สอ หนัก 1 บาทพิมเสน หนัก 1 บาท พริกไทยร่อน 7 เม็ด ดีปลี 7 ดอก ทองคำเปลวใบใหญ่ 5 แผ่น ตัวยาทั้ง 14 อย่างนี้ นำมาตากแดดให้แห้ง บดให้ละเอียดเป็นผงเก็บไว้ ใช้ละลายกับน้ำร้อนหรือสุรา ประมาณน้ำยา 1 ถ้วยชาใช้รับประทาน หรือใช้เป่าจมูกเด็กที่เป็นลมชัก ได้ผลดีอย่างชะงัดนักแล
ที่มา : ตำรายาแผนโบราณ
โดยหมอพร (กรมหลวงชุมพรเขตรอุดมศักดิ์)