ลักษณะประจำวงศ์
วงศ์กล้วยไม้ ไม้ล้มลุก อวบน้ำ ส่วนใหญ่อิงอาศัย มีรากอากาศ มีบ้างที่เกิดตามพื้นดิน โดยมีหัว หรือเหง้าใต้ดิน บางครั้งเป็นเถาเลื้อย ใบเดี่ยว เรียงสลับ ช่อดอกแบบกระจะหรือแยกแขนง มีน้อยที่ดอกออกเดี่ยวออกตามปลายลำง่ามใบ ลำที่ไร้ใบและหัวหรือเหง้าใต้ดิน ดอกสมบูรณ์ เพศ กลีบเลี้ยง 3 กลีบ กลีบคู่ข้างมักเชื่อมติดกันหรือบางครั้งเชื่อมติดกันเป็นถุงย้อยลง กลีบด้านบนมักเป็นอิสระ กลีบดอก 3 กลีบ กลีบคู่ข้างคล้ายกัน กลีบล่างสุดมักขยายใหญ่ หรือมีลักษณะต่างออกไปเป็นกลีบปากหรือเป็นถุง เกสรเพศผู้มักมี 1 อัน ก้านชูอับเรณูและ ก้านชูเกสรเพศเมียรวมกันเป็นแผ่นหรือเป็นกาบโค้ง มีเกสรเพศผู้อยู่ตอนปลายเกสรเพศเมีย มักอยู่ด้านใต้ถัดลงมา รังไข่ 1 อัน อยู่ในฐานดอก มี1 ช่อง มีไข่อ่อนจำ นวนมาก ผลแห้งแตกมีเมล็ดมาก
การกระจายพันธุ์
วงศ์ของพืชชนิดนี้เป็นกล้วยไม้ หรือ เอื้อง เป็นพืชดอกที่มีความหลากหลายมากที่สุดกลุ่มหนึ่ง โดยมีประมาณ 899 สกุล และมีประมาณ 27,000 ชนิดที่มีการยอมรับ คิดเป็น 6–11% ของพืชมีเมล็ด มีการค้นพบราว ๆ 800 ชนิดทุก ๆ ปี มีสกุลใหญ่ ๆ คือ
- Bulbophyllum (2,000 ชนิด)
- Epidendrum (1,500 ชนิด)
- Dendrobium (1,400 ชนิด)
- Pleurothallis (1,000 ชนิด)
สายพันธุ์ของกล้วยไม้ที่ขึ้นและเติบโตในป่าเรียกว่า กล้วยไม้ป่า
กล้วยไม้จัดอยู่ในกลุ่มพืชใบเลี้ยงเดี่ยว อยู่ในวงศ์กล้วยไม้ (Orchidaceae) สามารถแบ่งตามลักษณะการเติบโตได้ดังนี้
- กล้วยไม้อากาศ (Epiphyte) คือ กล้วยไม้ที่เกาะหรืออิงอาศัยอยู่บนต้นไม้อื่น โดยมีรากเกาะอยู่กับกิ่งไม้หรือลำต้น
- กล้วยไม้ดิน (Terrestrial) คือ กล้วยไม้ที่ขึ้นอยู่ตามพื้นดินที่ปกคลุมด้วยอินทรีย์วัตถุ
การจำแนกวงศ์ย่อยของกล้วยไม้ ได้แก่
- Apostasioideae Rchb. f. เป็นกลุ่มไม้ที่เติบโตบนพื้นดินในป่า มี 2 สกุล คือ Apostasia และ Neuwiedia
- Cypripedioideae Lindley เป็นกลุ่มไม้ที่เกิดบนพื้นดิน โขดหิน และบนซากอินทรีย์วัตถุ มี 4 สกุล คือ Cypripedium, Paphiopedilum (สกุลรองเท้านารี) , Phragmipedium และ Selenipedium
- Spiranthoideae Dressler ไม่พบกล้วยไม้ไทย และลูกผสมไทยที่เกิดในวงศ์ย่อยนี้
- Orchidoideae ไม่พบในไทย
- Epidendroideae วงศ์ย่อยนี้มีความหลากหลายด้านที่อยู่อาศัย และรูปร่างลักษณะ มีหลายสกุลในวงศ์นี้ที่พบ และนิยมปลูกในประเทศไทย ได้แก่ สกุล Vanilla สกุลต่าง ๆ ในกลุ่มแคทลียา สกุลหวาย และ สกุลสิงโตกลอกตา
- VANDOIDEAE Endlicher ได้แก่ กลุ่มแวนด้า
สามารถติดตามความรู้เเกี่ยวกับการเกษตร เพิ่มเติมได้ที่ เกษตรตำบล.คอม
แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : www.waa.inter.nstda.or.th, www.th.wikipedia.org
ภาพประกอบ : www.flickr.com
วงศ์กล้วยไม้ พืชวงศ์นี้ได้แก่ กล้วยไม้ดิน พัดแดง เอื้องแมงปอ ว่านพร้าวดอกเหลือง เอื้องงวงช้าง เอื้องไร้ใบ ว่านเพชรหึง เป็นต้น