ลักษณะประจำวงศ์
วงศ์ส้ม RUTACEAE ลักษณะวงศ์ไม้พุ่มหรือไม้ต้น มีกลิ่นหอม มักเป็นไม้เนื้อแข็ง ไม่มีหูใบ ใบเดี่ยวมีจุดใสบนใบ (บางครั้งเห็นไม่ชัด) ดอกออกเป็นช่อ ดอกสมบูรณ์เพศหรือแยกเพศ สมมาตรตามรัศมี กลีบเลี้ยงและกลีบดอกมีอย่างละ 4 หรือ 5 กลีบ แยกจากกัน จานดอก เกสรเพศผู้ มี 4 หรือ 5 อัน รังไข่ติดเหนือวงกลีบ รังไข่มี 4 ช่อง หรือมากกว่านั้น ที่ปลายยอด เกสรเพศเมียเป็นตุ่ม ผลมีผิวหนาเป็นมัน มีเนื้อหยาบ เป็นแบบผลแห้งแตก ผลเมล็ดเดียวแข็ง หรือผลแบบส้ม
ลักษณะเด่นของวงศ์
ไม้พุ่มหรือไม้ต้น มีกลิ่นหอม ใบเดี่ยวหรือใบประกอบ ใบมีน้ำมันเป็นจุดใส กลีบดอกส่วนมากมีสีขาว ที่จานฐานดอกมีต่อมน้ำหวาน รังไข่จักเป็นพูลึก 2-5 พู
วงศ์ใกล้เคียง-ลักษณะที่แตกต่าง
- Burseraceae – ไม่มีจุดใสบนใบ พืชมีน้ำยาง
- Meliaceae – อาจมีจุดใสที่ใบ แต่เกสรเพศผู้เชื้อมติดกันเป็นมัด
- Simaroubaceae – ไม่มีจุดใสที่ใบ เกสรเพศเมียแยกจากกัน
การกระจายพันธุ์
- สกุล Acronychia ไม้ต้น ไม้พุ่ม พบในป่าดิบชื้นที่ต่ำและป่าดิบเขาต่ำ
- สกุล Citrus ไม้พุ่ม ไม้ต้นขนาดเล็ก ตามลำต้นหรือกิ่งหนาม พบในป่าดิบชื้นที่ต่ำ มักนิยมปลูก
- สกุล Glycosmis ไม้พุ่มพบในป่าดิบชื้นที่ต่ำและเขาหินปูน
- สกุล Melicope ไม้ต้นขนาดเล็ก พบในป่าดิบชื้นที่ต่ำและป่าดิบเขาต่ำ มักพบในป่ารุ่นสอง
- สกุล Zanthoxylum ไม้เลื้อย ไม้ต้นตามลำต้นหรือกิ่งหนาม พบในป่าดิบชื้นที่ต่ำที่เป็นป่ารุ่นสอง
ประโยชน์
วงศ์ส้ม RUTACEAE
- ผลกินได้ ได้แก่ สกุล Aegle, Citrus, Fortunella, Limonia
- เป็นสมุนไพร ได้แก่ สกุล Ruta, Citrus, Clausena, Murraya, Zanthoxylum
- เป็นไม้ประดับ ได้แก่ สกุล Murraya, Skimmia
- ใช้เนื้อไม้ ได้แก่ สกุล Flindersia, Zanthoxylum
สามารถติดตามความรู้เเกี่ยวกับการเกษตร เพิ่มเติมได้ที่ เกษตรตำบล.คอม
แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : www.dnp.go.th
ภาพประกอบ : www.flickr.com
วงศ์ส้ม ได้แก่ ต้นส้มเขียวหวาน ต้นส้มมือ กะอวม หัสคุณ ส้มจี๊ด มะนาว เป็นต้น