หนามแท่ง
ชื่ออื่นๆ : เคด, กะแทง (กลาง ตะวันออกเฉียงเหนือ เหนือ) หนามเค็ด (จันทบุรี) เคล็ด (กลาง) เคล็ดทุ่ง (ใต้) แท้ง (เหนือ นครราชสีมา ประจวบคีรีขันธ์), หนามแท่ง (เหนือ ราชบุรี นครราชสีมา ประจวบคีรีขันธ์) ตะเคล็ด, ระเวียง, มะเค็ด
ต้นกำเนิด :
ชื่อสามัญ : ระเวียง หนามแท่ง
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Catunaregam tomentosa (Blume ex DC.)Triveng
ชื่อวงศ์ : Rubiaceae
ลักษณะของหนามแท่ง
ต้น เป็นไม้พุ่มขนาดย่อมลำต้นกิ่งก้าน เป็นทรงกระบอกแตกกิ่งเกือบจะขนานกับพื้นตาม กิ่งก้านของต้นจะมีหนามแหลมยาว
ซึ่งยาวประมาณ 3-6 ซม. ออกเป็นคู่ๆตรงข้ามกัน เมื่อต้นสูงได้ประมาณ 2 เมตร ลำต้นจะบิดงอ ยอดรูปปลายตัด
ใบ ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปไข่กว้าง หรือรูปไข่แกมวงรี กว้าง 3-5 เซนติเมตร ยาว 5-7 เซนติเมตร ฐานใบสอบเรียว ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ แผ่นใบมีขนหนานุ่ม ด้านบนมีสีเข้มกว่าด้านล่าง ผิวใบด้านล่างมีขนสีเทานวล หูใบอยู่ระหว่างก้านใบ เป็นรูปสามเหลี่ยม กว้าง 3-5 เซนติเมตร ยาว 5-8 เซนติเมตร
ดอก ดอกเดี่ยว หรือออกที่กระจุก ออกที่ซอกใบ มี 2-6 ดอก กลีบดอกสีขาว เมื่อแก่เปลี่ยนเป็นสีเหลือง มี 5 กลีบ กลิ่นหอม เรียงซ้อนเหลื่อมกัน เกสรเพศผู้มี 8 อัน ติดระหว่างแฉกกลีบดอก กลีบดอกโคนเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็น 8-9 แฉก เกสรเพศเมีย มีรังไข่ใต้วงกลีบ กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยก มี 5 กลีบ สีเขียวอ่อน
ผล ผลสดรูปไข่ ค่อนข้างกลม มีขนเหมือนกำมะหยี่สีน้ำตาลปกคลุม นุ่ม เมื่อแห้งแล้ว ไม่แตก พบตามป่าเต็งรัง หรือทุ่งหญ้า พื้นที่โล่ง ออกดอกราวเดือนเมษายนถึงกันยายน
การขยายพันธุ์ของหนามแท่ง
ใช้เมล็ด
ธาตุอาหารหลักที่หนามแท่งต้องการ
ประโยชน์ของหนามแท่ง
- ผลแก่นำมาทุบพอแหลกใช้ตีกับน้ำ ใช้ซักผ้า ทำความสะอาดร่างกาย และสระผมได้
- น้ำจากการแช่ผลหนามแท่งยังใช้เบื่อปลาได้ด้วย
- คนอีสานนิยมนำกิ่งมาทำสาก (ไม้ตีพริก) เชื่อว่าช่วยดูดสารพิษจากอาหารได้
สรรพคุณทางยาของหนามแท่ง
- ตำรายาไทย ใช้ทั้งต้น รสเฝื่อนเล็กน้อย ปรุงยารักษาโรคเบาหวาน แก้โรคมะเร็งต่างๆ เช่น มะเร็งตับ มะเร็งในกระดูก แก้วัณโรค
- ประเทศแถบอินโดจีน ใช้ ใบ แก้ไข้ ขับปัสสาวะ
คุณค่าทางโภชนาการของหนามแท่ง
การแปรรูปของหนามแท่ง
แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http://www.bedo.or.th/lcdb/biodiversity/view.aspx?id=12220&SystemType=BEDO
www.flickr.com
ใช้ผลแทนยาสระผม น้ำยาซักผ้าได้เลย