กระชาย หรือ ขิงจีน ขิงกระชาย เป็นไม้ล้มลุก มีเหง้าใต้ดินออกเป็นกระจุกจำนวนมาก

กระชาย, กะซาย

ชื่ออื่นๆ : กะแอน (อีสาน, เหนือ) กะซาย, ขิงซาย (อีสาน) จี๊ปู (เงี้ยว แม่ฮ่องสอน) ซีพู (เงี้ยว แม่ฮ่องสอน) เป๊าะซอเร้าะ (กะเหรี่ยง แม่ฮ่องสอน) เป๊าะสี่ (กะเหรี่ยง แม่ฮ่องสอน) ละแอน (เหนือ) ว่านพระอาทิตย์ (กรุงเทพฯ)

ต้นกำเนิด : ประเทศจีนและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ชื่อสามัญ : กระชายดำ กระชายแดง กระชายเหลือง

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Boesenbergiarotunda(L.)Mansf

ชื่อวงศ์ : Zingiberaceae

ลักษณะของกระชาย, กะซาย

ต้น เป็นพืชล้มลุกไม่มีลำต้นบนดิน มีเหง้าใต้ดินซึ่งแตกรากออกไปเป็นกระจุกจำนวนมาก อวบน้ำ ตรงกลางพองกว้างกว่าส่วนหัวและท้าย มีความสูงประมาณ 2-3 ฟุต  มีลำต้นใต้ดินเรียกว่า “เหง้า” เป็นเหง้าสั้นแตกหน่อได้ เช่นเดียวกับขิง ข่า และขมิ้น รากอวบรูปทรงกระบอกหรือรูปไข่ค่อนข้างยาวปลายเรียวแหลมออกเป็นกระจุก มีผิวสีน้ำตาลอ่อนเนื้อใบสีเหลืองมีกลิ่นหอมเฉาะตัว ส่วนที่อยู่เหนือดินเป็นกาบใบที่หุ้มซ้อนกันเป็นชั้น ๆ สีแดงเรื่อ ๆ

ใบ ใบเดี่ยว เรียงสลับเป็นระนาบเดียวกัน รูปขอบขนานแกมรูปไข่ กว้าง 4.5-10 เซนติเมตร ยาว 13-15 เซนติเมตร ตรงกลางด้านในของก้านใบมีร่องลึก

ดอก ดอกเป็นช่อ ออกแทรกอยู่ระหว่างกาบใบที่โคนต้น กลีบดอกสีขาวหรือชมพูอ่อน ใบประดับรูปใบหอกสีม่วงแดงดอกย่อยบานครั้งละ1ดอก

การขยายพันธุ์ของกระชาย, กะซาย

ใช้หัว/เหง้า/หน่อ

ธาตุอาหารหลักที่กระชาย, กะซายต้องการ

ประโยชน์ของกระชาย, กะซาย

• เป็นพืชที่ใช้เป็นส่วนผสมของอาหารโดยเฉพาะรากกระชาย ใช้เป็นเครื่องจิ้มหรือเป็นส่วนประกอบของน้ำพริกแกงโดยเฉพาะแกงที่ใส่ปลา เช่น แกงป่า ต้มโฮกอือ กระชายดับกลิ่นคาวของปลาได้ดี
• ประโยชน์ทางสมุนไพร : ตำรายาไทยใช้เหง้าแก้โรคในปากเช่นปากเปื่อย ปากเป็นแผล ปากแห้ง ขับระดูขาว ขับปัสสาวะ รักษาโรคบิด แก้ปวดมวนท้อง

จากการทดลองในสารสกัดแอลกอฮอล์และคลอโรฟอร์ม พบว่ามีฤทธิ์ต้านเชื้อราที่ทำให้เกิดโรคผิวหนังและในปากได้ดีพอควร

สรรพคุณทางยาของกระชาย, กะซาย

ตำรายาไทย ใช้เหง้าแก้โรคในปากเช่นปากเปื่อย ปากเป็นแผล ปากแห้ง ขับระดูขาว ขับปัสสาวะ รักษาโรคบิด แก้ปวดมวนท้อง จากการทดลองในสารสกัดแอลกอฮอล์และคลอโรฟอร์ม พบว่ามีฤทธิ์ต้านเชื้อราที่ทำให้เกิดโรคผิวหนังและในปากได้ดีพอควร

กระชายมีสารต่างๆจึงมีสรรพคุณทางที่ช่วยในการแก้โรคต่าง ๆ ดังนี้

• สรรพคุณในการบำรุงกำลัง
• สรรพคุณในการแก้องคชาตตาย
• สรรพคุณแก้ปวดข้อ
• สรรพคุณแก้วิงเวียน แน่นหน้าอกมสรรพคุณแก้ท้องเดิน
• สรรพคุณแก้แผลในปาก
• สรรพคุณแก้ฝี
• สรรพคุณแก้กลาก
• สรรพคุณแก้บิด
• สรรพคุณเป็นยาอายุวัฒนะ
• และในกระชายยังมีสารอาหารที่มีประโยชน์แก่ร่างกายซึ่งจะพบตรงเหง้าของกระชาย คือ แคลเซียม ฟอสฟอรัส และวิตามินต่าง ๆ ซึ่งมีประโยชน์แก่ร่างกาย

คุณค่าทางโภชนาการของกระชาย, กะซาย

การแปรรูปของกระชาย, กะซาย

แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%A2
https://www.flickr.com