การเก็บกล้วย บ่มกล้วย และชะลอการสุกของกล้วย หลังการเก็บเกี่ยวก่อนจำหน่าย

กล้วย

กล้วยเป็นผลไม้เขตร้อน ที่มีถิ่นกำเนิดในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ผลสุกนอกจากจะใช้รับประทานเป็นผลไม้แล้ว ยังสามารถนำมาปรุงอาหารคาวหวานและแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์อาหารแปรรูปชนิดต่างๆ อีกหลายชนิด ได้แก่ กล้วยตาก ท๊อปฟี่ กล้วยทอด กล้วยบวชชี กล้วยเชื่อม เป็นต้น

ส่วนใบตองสดสามารถนำไปใช้ห่อของ ทำงานประดิษฐ์ศิลปต่างๆ ได้แก่ กระทง บายศรี ใบตองแห้งใช้ทำกระทงใส่อาหารและใช้ห่อผลไม้ เพื่อให้มีผิวสวยงามและป้องกันการทำลายของแมลงก้านใบและกาบกล้วยแห้งใช้ทำเชือก กาบสดใช้สำหรับการแทงหยวกประกอบเมรุในการฌาปนกิจศพ หัวปลี(ดอกล้วยน้ำว้า) ยังใช้รับประทานแทนผักได้อีกด้วย

สำหรับคุณค่าทางอาหาร กล้วยเป็นผลไม้ที่อุดมไปด้วยคาร์โบไฮเดรต แคลเซียม ฟอสฟอรัส และวิตามินเอ

การเก็บเกี่ยว

ปกติแล้วกล้วยจะแก้โดยใช้เวลาประมาณ 3-4 เดือน หลังจากเริ่มออกดอก การเก็บเกี่ยวจะเก็บเกี่ยวตามความแก่ 80-100%  ทั้งนี้แล้วแต่ความต้องการของตลาด

ลักษณะของผลที่นิยมเก็บเกี่ยวนั้น จะมีลักษณะผลกลมและเห็นเหลี่ยมเล็กน้อย ถึงผลกลมไม่มีเหลี่ยมเลย

การตัดเครือกล้วยให้ใช้มือที่ถนัดมากที่สุดจับมีด และมืออีกข้างหนึ่งจับปลายเครือ แล้วใช้มีดยาวซึ่งคมตัดก้านเครือ (งวง) เหนือกล้วยหวีแรก ประมาณ 20 เซนติเมตร ในสวนที่เป็นแบบยกร่องจะล้างน้ำไปเลย ช่วยให้น้ำยางไม่เปื้อนผลกล้วย แล้วนำไปผึ่งให้แห้งในที่ร่ม การผึ่งควรตั้งให้ปลายเครืออยู่ด้านบนโดยวางพิงกันไว้

การจัดการผลกล้วยหลังเก็บเกี่ยว

1. ทำการชำแหละหวีกล้วยเป็นหวีๆ แล้วบรรจุหีบห่อส่งตลาด ปลายทางเพื่อนำไปบ่มขายในตลาดผู้บริโภคต่อไป ช่วยขณะชำแหละหวีกล้วยต้องระวังน้ำยางกล้วยจะเปื้อนผลกล้วยจะดูไม่สวยงาม อาจชำแหละลงในน้ำแล้วผึ่งให้แห้ง หรือเป่าด้วยพัดลม
2. การคัดคุณภาพและคัดขนาด หลังชำแหละกล้วยเป็นหวีๆ แล้ว ก็อาจจะพบกล้วยบางหวีหรือบางผลมีตำหนิ หรือถูกโรคแมลงทำลาย ก็ให้คัดแยกออก ขณะเดียวกันให้ทำการคัดขนาดหวี และผลกล้วยไปในคราวเดียวกันเลย ตามขนาดใหญ่ กลาง เล็ก
3. การบรรจุหีบห่อ ลงในกล่อง หรือเข่งที่บุด้วยกระดาษหนังสือพิมพ์หรือใบตองสดก็ได้ เพื่อป้องกันมิให้กล้วผิวช้ำหรือดำได้ ขณะบรรจุจะต้องมีการนับจำนวนผลไว้แล้วกรณีจำหน่ายแบบนับผล แต่ถ้าจำหน่ายเป็นกิโลกรัมก็ทำการชั่งน้ำหนักแต่ละกล่องหรือเข่ง แล้วเขียนบอกขนาดและน้ำหนักไว้ด้วยป้ายกระดาษแข็งนอกจากบรรจุภาชนะแล้วในลางท้องที่อาจใช้วิธีบรรจุบนกระบะรถยนต์บรรทุก หรือตู้รถไฟแบบห้องเย็น โดยการเรียงหวีกล้วยคว่ำลงซ้อนกันเป็นชั้นๆ

การบ่มกล้วย

เป็นวิธีที่ทำให้กล้วยที่ตัดมานั้นสุกและเข้าสีสม่ำเสมอกัน สะดวกในการจัดจำหน่าย ในประเทศไทยนิยมบ่มกันได้แก่ กล้วยไข่ และกล้วยหอมทอง โดยเรียงกล้วยในเข่งที่กรุด้วยกระดาษโดยรอบ หรือใส่กล้วยลงในโอ่งแล้วใส่ถ่านแก๊ชแคลเซี่ยมคาร์ไบด์ ที่ทุบเป็นก้อนเล็กๆ ห่อด้วยกระดาษ จะทำให้กล้วยสุกภายใน 1-3 วัน

การชะลอการสุก

ในการส่งกล้วยไปจำหน่ายในตลาดปลายทางที่ค่อนข้างไกล หรือตลาดต่างประเทศที่ต้องการกล้วยดิบ ในกล้วยหอมทองมีปัญหาเพราะสุกง่าย แม้ไม่ต้องบ่ม การทำให้กล้วยสุกช้าโดยใช้อุณหภูมิต่ำในการขนส่งก็จะช่วยชะลอการสุกได้ระยะหนึ่ง ทั้งนี้รวมถึงการใช้สายละลายโปแกสเซี่ยมเปอร์มังกาเนต (ด่างทับทิม) ใส่ลงไปในกล่องก็สามารถชะลอการสุกได้อีกวิธีหนึ่งด้วย

แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http://www.servicelink.doae.go.th
ภาพประกอบ : https://www.flickr.com