ข้าวเม่านก กลีบดอกเป็นสีม่วง ทั้งต้น ใบ ราก มีสรรพคุณทางยา

ข้าวเม่านก

ชื่ออื่นๆ : มะแฮะนก (เชียงใหม่), หญ้าคอตุง (ลำปาง), ขี้กะตืด, ขี้กะตืดแป (เลย), คอกิ่ว (ภาคกลาง), บอกบ่อ, หญ้าใบเลี่ยม(ลั้วะ), ตุ๊ดต๊กงล (ขมุ), หน่อเจ๊าะบิ๊ค่อ (กะเหรี่ยงแม่ฮ่องสอน), หญ้าคอตุงตัวเมีย, ตานคอม้า, ปอบหนอน, หนอนหน่าย, หนอนกิ่ว และ เซียนเหมา (จีนกลาง)

ต้นกำเนิด : ประเทศศรีลังกา อินเดีย จีนตอนใต้ พม่า ไทย ลาว กัมพูชา เวียดนาม มาเลเซีย และออสเตรเลียตอนเหนือ

ชื่อสามัญ : ข้าวเม่านก

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Tadehagi triquetrum (L.) H.Ohashi

ชื่อวงศ์ : LEGUMINOSAE

ลักษณะของข้าวเม่านก

เป็นพรรณไม้ล้มลุก มีความสูงได้ประมาณ 15-50 เซนติเมตร กิ่งก้านมีลักษณะเป็นสันสามเหลี่ยม แตกกิ่งก้านสาขามาก ยอดและกิ่งอ่อนเป็นสีแดงมัน มีหูใบเป็นสีเงินหรือสีเทาทั้งสองข้าง เมื่อแก่เป็นสีชา

ใบ  ใบเป็นใบประกอบ มีใบย่อยใบเดียว ออกเรียงสลับ ลักษณะของใบย่อยเป็นรูปไข่หรือรูปใบหอก ใบมีขนาดกว้างประมาณ 2-4 เซนติเมตร และยาวประมาณ 8-10 เซนติเมตร แผ่นใบด้านบนเรียบ ส่วนด้านล่างมีขน ก้านใบแผ่เป็นปีก

ดอก  ออกดอกเป็นช่อกระจะ รูปทรงกระบอก โดยจะออกตามซอกใบและที่ปลายกิ่ง กลีบดอกเป็นสีม่วง ลักษณะเป็นรูปดอกถั่ว ผลมีลักษณะเป็นฝักแบนยาว ลักษณะของฝักเป็นรูปขอบขนาน คอดเป็นข้อๆ ประมาณ 6-8 ข้อ มีขนรูปตะขอขึ้นปกคลุมประปราย

ผล  ผลอ่อนเป็นสีเขียว เมื่อสุกจะเปลี่ยนเป็นสีแดง ส่วนผลแห้งเป็นสีน้ำตาล ผลแก่จะหลุดออกเป็นข้อๆ ข้อละ 1 เมล็ด ส่วนหัวมีกลีบเลี้ยงติดอยู่ ส่วนท้ายมีรยางค์ 1 เส้น ลักษณะโค้งงอ ขอบผลเว้าตื้นหนึ่งหรือสองด้าน

การขยายพันธุ์ของข้าวเม่านก

ใช้เมล็ด

ธาตุอาหารหลักที่ข้าวเม่านกต้องการ

ประโยชน์ของข้าวเม่านก

–

สรรพคุณทางยาของข้าวเม่านก

• ใบ แก้ไข้ แก้ร้อนใน ยารักษาวัณโรคปอด รักษาปอดไม่ดี ยาฆ่าพยาธิ ยาขับปัสสาวะ ยาแก้ริดสีดวงทวาร ยาแก้โรคตานซาง แก้อาการผอมเหลือง ยาแก้พิษเบื่อพยาธิ
• ราก ยาแก้ไข้มาลาเรีย ยาแก้ปวดท้อง อาหารไม่ย่อย อาหารเป็นพิษ โรคกระเพาะอาหาร ยาแก้อาการเจ็บท้อง ท้องอืด มีลมในท้อง ยาแก้อาการปวดท้อง ยาขับปัสสาวะ รักษาโรคทางเดินปัสสาวะ ขับนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ ยาแก้โรคตับ ตับอักเสบ และดีซ่าน
• ทั้งต้น แก้อาการไอเรื้อรังและวัณโรค ยารักษาเด็กน้อยเป็นหวัด ไซนัสอักเสบ น้ำมูกไหล ยารักษาอาการเหม็นในหูและโพรงจมูก ยารักษาวัณโรคปอด รักษาปอดไม่ดี ยาแก้ปวดท้อง อาหารไม่ย่อย อาหารเป็นพิษ โรคกระเพาะอาหาร ยาฆ่าพยาธิ ยาขับปัสสาวะ รักษาโรคทางเดินปัสสาวะ ขับนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ ยาแก้โรคตับ ตับอักเสบ และดีซ่าน ยาบำรุงไต แก้ซาง แก้เด็กผมจ่อยไม่แข็งแรง

คุณค่าทางโภชนาการของข้าวเม่านก

การแปรรูปของข้าวเม่านก

แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http://www.bedo.or.th/lcdb/biodiversity/view.aspx?id=10009&SystemType=BEDO
https://thaiherbal.org
https://www.flickr.com