เครืออีลุมปูมเป้า ไม้เถาล้มลุก มีสารด้านเชื้อราที่ก่อโรคพืช

เครืออีลุมปูมเป้า

ชื่ออื่นๆ : มันขมิ้น ว่านสามพันตึง (ภาคกลาง) มะมู หำเป้า (ภาคเหนือ) มันอีลุ้ม (จันทบุรี) มันอีโม้ (สุโขทัย) อีรุมปุมเป้า (ปราจีนบุรี) มันกะทาด (นครราชสีมา) มันหลวง (ประจวบคีรีขันธ์) มันเสิน มันตกเลือด (นครศรีธรรมราช) กลิ้งกลางดง

ต้นกำเนิด :

ชื่อสามัญ : ว่านพระฉิม

ชื่อวิทยาศาสตร์ :  Dioscorea bulbifera L.

ชื่อวงศ์ : DIOSCOREACEAE

ลักษณะของเครืออีลุมปูมเป้า

ไม้เถาล้มลุก ยาวได้ถึง 25 ม. ดอกแยกเพศ หัวใต้ดินกลมหรือรูปทรงกระบอก ยาว 10–20 ซม. ลำต้นเกลี้ยง ไม่มีหนาม

ใบ ใบเรียงเวียน รูปไข่กว้างหรือเกือบกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 5–7 ซม. ปลายแหลมยาว โคนเว้าลึก เส้นโคนใบ 5–11 เส้น ก้านใบยาว 5–12 ซม. มีร่องตรงกลาง ขอบบางคล้ายครีบ มีหัวย่อย (bulbils) ตามซอกใบ กลม รูปไข่ หรือรูปทรงกระบอก

ดอก ช่อดอกแบบช่อหางกระรอก ออกตามซอกใบ 2–6 ช่อ ห้อยลง ยาว 4–10 ซม. ก้านช่อสั้น ช่อดอกเพศผู้ออก 1–2 ดอก ต่อกระจุก ดอกเพศเมียออกเดี่ยว ๆ ดอกสีขาวอมเขียวหรือชมพู กลีบรวม 6 กลีบ เรียง 2 วง รูปขอบขนาน ยาว 1.5–2.8 มม. เกสรเพศผู้ 6 อัน ติดที่โคนกลีบ เป็นหมันในดอกเพศเมีย ฐานดอกยาวประมาณ 2.5 มม. มีครีบตามยาว 3 ครีบ รังไข่ใต้วงกลีบ มี 3 ช่อง แต่ละช่องมีออวุล 2 เม็ด ก้านเกสรเพศเมียปลายจัก 3 พู

ผล ผลแห้งแตกเป็น 3 ซีก รูปขอบขนาน มีปีกรอบ 3 ปีก ยาว 2.5–5 ซม. รวมปีก เมล็ดรูปรี แบน ยาว 3–5 มม. ปลายมีปีกบางรูปขอบขนาน ยาว 1–1.5 ซม.

การขยายพันธุ์ของเครืออีลุมปูมเป้า

ใช้ส่วนอื่นๆ/

ธาตุอาหารหลักที่เครืออีลุมปูมเป้าต้องการ

ประโยชน์ของเครืออีลุมปูมเป้า

มีสารด้านเชื้อราที่ก่อโรคพืช และฆ่าหอยหอมมาก ถ้าดมมากๆ จะทำให้เป็นหวัดได้ (จากการสัมภาษณ์และการจัดประชุมเสวนาผู้นำชุมชนและปราชญ์ ผู้รู้ในที่พืช)

สรรพคุณทางยาของเครืออีลุมปูมเป้า

คุณค่าทางโภชนาการของเครืออีลุมปูมเป้า

การแปรรูปของเครืออีลุมปูมเป้า

แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http://www.bedo.or.th/lcdb/biodiversity/view.aspx?id=11822&SystemType=BEDO
https://www.flickr.com