ผักคันจอง, ผักพาย
ชื่ออื่นๆ : ผักก้านจอง บอนจีน นางกวัก หรือ ตาลปัตรยายชี ตาลปัตรฤๅษี ผักด้ามรั่ว (เหนือ)
ต้นกำเนิด :
ชื่อสามัญ : ผักพาย
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Limnocharis flava Buch.
ชื่อวงศ์ : LIMNOCHARITACEAE
ลักษณะของผักคันจอง, ผักพาย
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ผักพายเป็นไม้น้ำ พบบริเวณนาข้าว และบริเวณที่มีน้ำขัง เช่น หนองน้ำ สระ คู ห้วย ผักพาย เป็นไม้ล้มลุก
อายุหลายปี ลำต้นเป็นเหง้าฝังจมอยู่ในโคลนเจริญเป็นต้น ใบขึ้นเหนือผิวน้ำ บางครั้งมีไหลสั้นๆ จำนวนมาก ใบเป็นใบเดี่ยวรูปร่างกลมรี ยาว 15-18 ซม. กว้าง 12 ซม. มีก้านใบงอกยื่นอยู่เหนือผิวน้ำก้านใบยาว
ประมาณ 30ซม.ก้านใบสีเขียวอ่อนเป็นเหลี่ยมอวบน้ำพองลม(คล้ายก้านใบผักตบ)เมื่อหักก้านใบจะพบมียาง
สีขาวซึมออกมา แผ่นใบใหญ่และแผ่คล้ายใบตาลแัตรดอกเป็นดอกช่อแบบร่ม มีดอกย่อย 7-10 ดอก กลีบ
ดอกสีเหลืองหลุดร่วงง่ายเส้นผ่าศูนย์กลางของดอกย่อ ประมาณ 1.5 ซม.
การขยายพันธุ์ของผักคันจอง, ผักพาย
ใช้กิ่ง/ลำต้น/การปลูกผักพายทำได้โดยใช้ต้นอ่อนแยกไปเพาะให้เจริญเติบโตหรือใช้วิธีเพาะเมล็ด
ธาตุอาหารหลักที่ผักคันจอง, ผักพายต้องการ
ประโยชน์ของผักคันจอง, ผักพาย
ประโยชน์ทางยา
ผักพายช่วยเจริญอาหารและมีสรรพคุณป้องกันไข้หัวลม
ประโยชน์ทางอาหาร
ส่วนที่เป็นผัก/ฤดูกาลต้นอ่อนก้านใบอ่อนและดอกอ่อนของผักพายสามารถรับประทานเป็นผักสดแกล้มแบบส้ม
ตำลาบก้อยน้ำพริกและยังทำเป็นผักสุกโดยการลวกเป็นผักจิ้มน้ำพริกชาวอีสานนำผักพายมาปรุงเป็นก้อยผัก
พาย ทำให้รสชาติของผักพายอร่อยมากขึ้น
สรรพคุณทางยาของผักคันจอง, ผักพาย
รสและประโยชน์ต่อสุขภาพ
ผักพายมีรสหวานมันและออกขมเล็กน้อยช่วยเจริญอาหารกองโภชนาการกระทรวงสาธารณสุขได้วิเคราะห์
สารอาหารในผักตะสะปัดฤาษีหรือตะละปัดใบพายไว้ซึ่งคาดว่าจะเป็นชนิดเดียวกับผักพายเพราะภาคกลาง เรียกผักพายว่าตาลปัตรฤาษีผักตะละปัดฤาษี 100กรัม ให้พลังงานต่อร่างกาย 14 กิโลแคลอรี่ ประกอบ
ด้วยเส้นใย 18 กรัม แคลเซียม 7 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 2 มิลลิกรัม เหล็ก 0.5 มิลลิกรัม เบต้า-แคโรทีน
501 ไมโครกรัม วิตามินบีหนึ่ง 0.03 มิลลิกรัมวิตามินบีสอง 0.08 มิลลิกรัม ไนอาซิน 1.2 มิลลิกรัม
คุณค่าทางโภชนาการของผักคันจอง, ผักพาย
ผักตาลปัตรฤๅษี 100 กรัม ให้พลังงานต่อร่างกาย 14 กิโลแคลอรี่ ประกอบด้วย
เส้นใย 0.8 กรัม
แคลเซียม 7 มิลลิกรัม
ฟอสฟอรัส 2 มิลลิกรัม
เหล็ก 0.5 มิลลิกรัม
เบต้า-แคโรทีน 501 ไมโครกรัม
วิตามินบีหนึ่ง 0.03 มิลลิกรัม
วิตามินบีสอง 0.08 มิลลิกรัม
ไนอาซีน 1.2 มิลลิกรัม
วิตามินซี 13 มิลลิกรัม
การแปรรูปของผักคันจอง, ผักพาย
แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http://www.bedo.or.th/lcdb/biodiversity/view.aspx?id=12231&SystemType=BEDO
https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%9B%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%A4%E0%B9%85%E0%B8%A9%E0%B8%B5
https://www.flickr.com
