ฟักข้าว ไม้เลื้อยตามต้นไม้หรือตามรั้วบ้าน ผลมีเมล็ดคล้ายเมล็ดแตง

ฟักข้าว ไม้เลื้อยตามต้นไม้หรือตามรั้วบ้าน ผลมีเมล็ดคล้ายเมล็ดแตง

ชื่ออื่นๆ :  ขี้กาเครือ (ปัตตานี), คัดเข่า (นครราชสีมา), ผักข้าว (ภาคเหนือ), หมักบวบเข่า, คายเข่า

ต้นกำเนิด : ประเทศจีนตอนใต้ พม่า ไทย ลาว กัมพูชา เวียดนาม มาเลเซีย บังกลาเทศ และ ฟิลิปปินส์

ชื่อสามัญ : ฟักข้าว

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Momordica cochinchinensis Spreng

ชื่อวงศ์ : CUCURBITACEAE

ชื่อภาษาอังกฤษ : Baby Jackfruit

ลักษณะของฟักข้าว

ฟักข้าว เป็นไม้เลื้อยตามต้นไม้หรือตามรั้วบ้าน เถาจะมีสีเขียวอมเหลือง ลักษณะเป็นสี่เหลี่ยม ส่วนใบจะมีรูปร่างคล้ายใบโพธิ์หรือรูปหัวใจ และขอบใบทั้ง 2 ข้างจะเข้าหาเส้นกลางใบเป็นรูปสามแฉก ใบมีขนาดเท่าฝ่ามือ จะมีดอกเดี่ยวคล้ายดอกตำลึง ดอกจะมีสีเขียวอมเหลือง เป็นดอกที่แยกเพศคือมีทั้ง ดอกเพศผู้และดอกเพศเมีย และจะอยู่คนละต้นกัน ดอกเพศผู้จะมีสีเหลือง มีกลีบดอก 5 กลีบ ส่วนดอกเพศเมียจะมีขนาดเล็กกว่า ผลของฟักข้าวจะมีรูปร่างกลมรี มีหนามเล็ก ๆ อยู่รอบผล ผลอ่อนจะมีสีเขียวเหลือง ส่วนผลแก่จะมีสีแดง มีเมล็ดภายในจำนวนมากเรียงตัวกันคล้ายเมล็ดแตง

การขยายพันธุ์ของฟักข้าว

สามารถขยายพันธุ์ มีหลายวิธึ เช่น ด้วยเมล็ด, แยกราก, ปักชำ, ทับเถา ฟักข้าวชอบความชื้นสูง (ประมาณ 70-80 %) เริ่มมีดอกหลังจากปลูกไปได้แล้วประมาณ 3-6 เดือน , พันธุ์ไทยมักจะให้ผลผลิตตลอดปี การเก็บเกี่ยวสามารถให้ผลประมาณ 0- 60 ผล/ปี ,ขึ้นอยู่กับสถานที่ปลูก และการดูแล ถ้าปลูกในสถานที่ที่โดนแดดน้อยกว่า 5 ชมหรือปริมาณแสงแดดน้อย เช่นปลูกบริเวณหมู่บ้านจัดสรรที่มีที่แคบๆ,มีต้นไม้ใหญ่หรือมีอะไรมาบังแสงแดดนั่งร้านฟักข้าว, ฯลฯ ฟักข้าวจะไม่ออกดอก หรือออกดอกน้อย

ธาตุอาหารหลักที่ฟักข้าวต้องการ

–

ประโยชน์ของฟักข้าว

ผลอ่อนนำมาทานกับน้ำพริก/นำมาแกง ผลฟักข้าวอ่อนสีเขียวรสชาติเหมือนมะละกอดิบ นิยมลวกหรือต้มให้สุก ต้มกะทิจิ้มน้ำพริก แจ่ว ป่น ลาบหรือแกงกิน ยอดอ่อน ใบอ่อนเช่นกันกับยอดบวบ ยอดฟักทอง นำมานึ่งหรือลวกให้สุกกินกับน้ำพริก แจ่ว ป่น ลาบ  ผลสุกกินได้รสหวานปะแล่มๆ แต่เนื้อน้อยกว่าแตงไทยมาก เยื่อหุ้มเมล็ดนิยมนำมากินเล่น รสจืดๆ มันๆ สัตว์ป่าจำพวกหมูหริ่ง เก้ง บ่าง ชอบมากินผลสุกที่ร่วงลงมา แล้วช่วยกระจายพันธุ์ให้กับฟักข้าวในธรรมชาติ

สรรพคุณทางยาของฟักข้าว

ฟักข้าวเป็นสมุนไพรที่นิยมใช้เป็นยาดับพิษร้อนถอนพิษไข้ มักจะพบการใช้เถา ราก หรือใบ เป็นส่วนประกอบของการรักษา การถอนพิษผิดสำแดง ดับพิษไข้ทั้งปวง แก้ร้อนในกระหายน้ำ แก้พิษอักเสบ แก้กษัย แก้พิษฝี แก้ฝีในท้อง แก้ปวดบวม ดูดหัวฝี แก้พิษแมลงสัตว์กัดต่อย ฆ่าเหา รวมทั้งใช้สระผมแทนแชมพู ส่วนของเมล็ดก็นิยมใช้เป็นยาทาภายนอกโดยตำผสมกับน้ำมันงาหรือน้ำมันมะพร้าวในการรักษาหูด อาการอักเสบบวม กลากเกลื้อน ฝี อาการฟกช้ำ อาการผื่นคันและโรคผิวหนังติดเชื้อต่างๆ

คุณค่าทางโภชนาการของฟักข้าว

–

การแปรรูปของฟักข้าว

ฟักข้าวสามารถนำไปแปรรูปเป็นเมนูอาหารได้ อย่างเช่น นำไปปรุงเป็นแกง เช่น แกงแค เป็นต้น

เกษตรตำบล ศูนย์รวมความรู้การเกษตร ปลูกได้ ขายเป็น เน้นเกษตรอินทรีย์ เทคโนโลยีเกษตร กับฟักข้าว

References : www.bedo.or.th

รูปภาพจาก : th.wikipedia.org, masterorg.wu.ac.th

เรียบเรียงข้อมูลโดย :  เกษตรตำบล.คอม