รำเพย ไม้ดอกประดับสีเหลือง ยางมีพิษ

รำเพย

ชื่ออื่นๆ : กระบอก กะทอก บานบุรี ยี่โถฝรั่ง ดอกกระบอก (กรุงเทพฯ) รำพน (ภาคกลาง) แซน่าวา แซะศาลา (ภาคเหนือ)

ต้นกำเนิด :

ชื่อสามัญ : Yellow Oleander, Lucky Nut, Lucky Bean, Trumpet Flower

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Thevetia peruviana (Pers.) K.Schum

ชื่อวงศ์ : APOCYNACEAE

ลักษณะของรำเพย

ต้น เป็นไม้ต้นขนาดเล็ก มีความสูง 2 – 3 เมตร ลำต้นสีน้ำตาล ผิวลำต้นขรุขระ มียางสีขาวเป็นพิษระคายเคืองผิวหนัง ทำให้เกิดผื่นคัน

ใบ ใบเป็นใบเดี่ยวมีลักษณะใบแคบเรียวยาวคล้ายใบยี่โถ หนาแต่ไม่แข็ง ใบกว้างประมาณ 1 เซนติเมตร ยาวประมาณ 8-12 เซนติเมตร

ดอก ดอกออกเป็นช่อ ออกทีละ 3-4 ดอกที่ปลายกิ่ง ดอกมีลักษณะเป็นกรวย มีกลีบ 5 กลีบเรียงซ้อนทับกัน โคนดอกเป็นหลอดมีสีอมเขียว มีกลีบเลี้ยง ยาวแหลม 5 กลีบเช่นกัน ดอกมีหลายสี เช่น สีเหลือง ส้ม ขาว เมื่อดอกโรยจะติดผล ดอกมีกลิ่นหอมอ่อน ๆ ออกดอกตลอดปี

ผล ผลมีลักษณะกลม ปลายผลแบนมีรอยหยักเป็น 2 แฉก เมื่อสุกมีสีดำ มีเมล็ดข้างใน 1-2 เมล็ด ออกดอกในฤดูฝนถึงฤดูหนาว

การขยายพันธุ์ของรำเพย

การเพาะเมล็ดและตอนกิ่ง

ขึ้นได้ดีในดินทั่วไป โดยเฉพาะดินปนทราย และชอบแสงแดดจัด

ธาตุอาหารหลักที่รำเพยต้องการ

ประโยชน์ของรำเพย

ปลูกเป็นไม้ดอกไม้ประดับ

สรรพคุณทางยาของรำเพย

ใบ มีรสเอียนเมา เป็นยาถ่าย ทำให้อาเจียน และใช้รักษาโรคเอดส์
เมล็ด มีรสเมาเบื่อ ใช้เล็กน้อยเป็นยาบำรุงหัวใจ ใช้มากเป็นพิษทำให้หัวใจเป็นอัมพาตลำไส้เล็กบีบตัว ตัวเย็นลงถึงตายได้
เปลือกต้น มีรสอมเอียน แก้ไข้มาลาเรีย เป็นยาถ่าย
ต้น มีรสเอียนเมา แก้โรคผิวหนัง

ข้อควรระวัง

เมล็ดและยางมีพิษมาก
เป็นพืชมีพิษ ยางเมื่อถูกผิวหนังทำให้ระคายเคือง
รับประทานเข้าไปทำให้คลื่นไส้ อาเจียน ชัก หมดสติ หัวใจเป็นอัมพาต

การออกฤทธิ์ : พิษต่อหัวใจและเลือด

ส่วนที่เป็นพิษ : ทั้งต้น

สารพิษ : digitalis

อาการ : ระคายเคืองเยื่อบุในปากและกระเพาะอาหารก่อน ตามด้วยอาการอาเจียน ท้องเดิน ปวดศีรษะและปวดท้อง ถ้ารับประทานเข้าไปมาก และล้างท้องไม่ทัน สารพิษจะถูกดูดซึมผ่านทางลำไส้และแสดงพิษต่อหัวใจ ซึ่งจะเกิดขึ้นช้าหรือเร็ว ขึ้นกับชนิดของไกลโคไซด์

วิธีการรักษา :

นำส่งโรงพยาบาลโดยเร็วที่สุด
ล้างท้อง
รักษาตามอาการ
ถ้าจาก EKG พบว่า มี Ventricular tachycardia ควรให้ potossium chloride (5-10 g) หรือให้ K+ (80 mEq/L) การเจ็บแขนอาจช่วยด้วยการนวด และ ประคบน้ำร้อน

คุณค่าทางโภชนาการของรำเพย

การแปรรูปของรำเพย

แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http://www.bedo.or.th/lcdb/biodiversity/view.aspx?id=10381&SystemType=BEDO
www.il.mahidol.ac.th
www.medplant.mahidol.ac.th
www.flickr.com