ลักษณะประจำวงศ์
วงศ์กะเพรา LABIATAE เป็นไม้ล้มลุก ไม้พุ่มหรือไม้ต้น กิ่งก้านเป็นเหลี่ยม มีน้ำมันหอมระเหย ใบเดียวหรือใบประกอบออกตรงข้าม หรือออกรอบข้อ ไม่มีหูใบ ดอกออกเป็นช่อตามง่ามใบหรือรอบข้อ ดอกสมมาตรด้านข้าง สมบูรณ์เพศ กลีบเลี้ยงมี 5 กลีบ เชื่อมติดกัน แยกเป็นปากบนและปากล่าง มักเป็นสันติดแน่น กลีบดอก 5 กลีบ เชื่อมติดกัน แยกเป็นปากบนและปากล่าง เกสรเพศผู้มี 2 อันหรือถ้ามี 4 อัน มักสั้น 2 ยาว 2 ติดบนกลีบดอก เพศเมียมี 2 คาร์เพลเชื่อมติดกัน แต่ราคาแพงมี 2 ช่อง มีโคนก้านเกสรเพศเมีย (gynobasic) ชัด ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็นพูไม่ชัด รังไข่ติดเหนือวงกลีบ จะเป็นพู มี 4 ช่องเทียม มี 2 ออวุลใน 1 ช่อง พลาเซนตาติดที่ฐาน ผลแก่แตกมี 4 ผลแข็ง (nutlets) เมล็ดมี 1 ต่อผลแข็งย่อย
ลักษณะเด่นของวงศ์
วงศ์ของพืชชนิดนี้เป็นไม้ล้มลุก กิ่งก้านเป็นเหลี่ยม มีน้ำมันหอมระเหย ดอกสมมาตรด้านข้าง สมบูรณ์เพศ แยกเป็นปากบนและปากล่าง เกสรเพศผู้มี 2 อันหรือถ้ามี 4 อันจะสั้น 2 ยาว 2 มีโคนก้านเกสรเพศเมียชัด เมล็ดมี 1 ต่อผลแข็งย่อย
วงศ์ใกล้เคียง-ลักษณะที่แตกต่าง
- Verbenaceae ไม่มีกลิ่นน้ำมันหอมระเหย ใบเดี่ยว บางทีจักเป็นพูลึก เกสรเพศผู้มี 4 อัน สั้น 2 ยาว 2 รังไข่มีมีจักเป็นพูลึก ยอดเกสรเพศเมียจักเป็นพูชัด
การกระจายพันธุ์
วงศ์กะเพรา LABIATAE พบทั่วไปในเขตร้อน ในประเทศไทยมี 40 สกุล เช่น
- สกุล Ocimum ใช้แต่งกลิ่นอาหาร ได้แก่ กะเพรา Ocimum tenuiflorum L. โหระพา Ocimum basilicum L. แมงลัก Ocimum americanum L.
- สกุล Mentha ไม้ต่างถิ่น ได้แก่ สะระแหน่ Mentha cordifolia Opiz ex Fresen. เปปเปอร์มินต์ Mentha piperita L.
- สกุล Hyptis ไม้พุ่มขึ้นในที่รกร้าง ได้แก่ ฉัตรพระอาทิตย์ Hyptis brevipes Poit. แมงลักคา Hyptis suaveolens (L.) Poit.
- สกุล Salvia ไม้ต่างถิ่นปลูกประดับ ได้แก่ ซัลเวีย Salvia splendens Ker. ประทัดเล็ก Salvia coccinea Buc”hoz ex Etl.
สามารถติดตามความรู้เเกี่ยวกับการเกษตร เพิ่มเติมได้ที่ เกษตรตำบล.คอม
แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : www.dnp.go.th
ภาพประกอบ : www.flickr.com
วงศ์กะเพราและพืชในสกุลกะเพรา