ลักษณะประจำวงศ์
วงศ์มะม่วง ANACARDIACEAE ลักษณะวงศ์เป็นไม้ต้น เนื้อแข็ง มีกลิ่น เปลือกเมื่อตัดขวางจะมีแถบจางของเนื้อเยื่อท่อลำเลียง เป็นคลื่น ใบเดี่ยวหรือใบประกอบติดเวียนสลับ ขอบเรียบ เส้นใบออกจากสองข้างของเส้นกลางใบแบบขนนก มีน้ำยางใสเมื่อถูกอากาศกลายเป็นสีดำ หรือสีน้ำตาล ไม่มีหูใบ ดอก ออกเป็นช่อแตกแขนงที่ปลายยอด ดอกมีขนาดเล็ก มีกลีบเลี้ยง กลีบดอกและเกสรเพศผู้อย่างละ 5 แยกจากกัน รังไข่ติดเหนือวงกลีบก้านเกสร เพศเมียติดเยื้องกึ่งกลางของรังไข่ มีจานฐานดอกไข่อ่อน 1 หน่วยต่อ 1 ช่องรังไข่ ผลเมล็ดเดี่ยวแข็ง หรือผลมีปีก
ลักษณะเด่นของวงศ์
ไม้ต้น มีน้ำยางใสเมื่อถูกอากาศเป็นสีดำ ดอกมีขนาดเล็ก ออกเป็นช่อแตกแขนงที่ปลายยอด
วงศ์ใกล้เคียง-ลักษณะที่แตกต่าง
Burseraceae – โดยทั่วไปแล้วไม่มียางสีดำ ดอกจะมีส่วนต่าง ๆ อย่างละ 3 รังไข่ จะมีไข่อ่อน 2 หน่วยต่อ 1 ช่อง
การกระจายพันธุ์
ในเขตรอนทั่วไป ส่วนมากพบในป่าดิบชื้นที่ต่ำในประเทศมี 18 สกุล เช่น
- สกุล Anacardium ได้แก่ มะม่งหิมพานต์ Anacardium occidentale L. ผลมีฐานผลบวมเป็นเนื้อ
- สกุล Bouea ได้แก่ มะยงชิด Bouea oppositifolia (Roxb.) Meisn. มะปราง Bouea macrophylla Griff. ใบติดตรงข้าม
- สกุล Drimycarpus สกลุ Melanochyla รังไข่ติดใต้วงกลีบ สวนมากพบในป่าพรุ
- สกุล Campnosperma ได้แก่ หนอนพรุ Campnosperma coriaceum (Jack) Hall.f. ex Steenis ผลเป็นรูปเลนส์ เมล็ดเดียวแข็ง พบในป่าพรุทางภาคใต้
- สกุล Gluta บางชนิด สกุล Parishia สกุล Swintonia ผลมีปีก พบในป่าดิบแล้งและป่าพรุ
- สกุล Mangifera เชน่ มะม่วง Mangifera indica L. ผลมีเนื้อเมล็ดเดียวแข็ง ส่วนมากพบในป่าดิบชื้นที่ต่ำ
- สกุล Semecarpus เช่น รักป่า Semecarpus curtisii King. ผลมฐานผลบวม เป็นเนื้อ ส่วนมากพบในป่าชื้นที่ต่ำ ป่าพรุ
ประโยชน์
พืชวงศ์นี้บางชนิดผลกินได้ได้แก่ มะม่วงหิมพานต์ (Anacardium occidentale L.) มะยงชิด (Bouea oppositifolia (Roxb.) Meisn.) มะม่วง (Mangifera indica L.) มะกอก (Spondias pinnata (L.f.) Kurz ผลของพืชวงศ์หลายชนิดเป็นอาหารของสัตว์เช่น ค้างคาว หมูและลิง บางชนิดมีน้ำยางที่ทำให้เกิดอาการระคายเคืองที่ผิวหนัง เช่น รัก Semecarpus spp. บางชนดน้ำยางใช้ทำเครื่องเขิน ได้แก่ รักใหญ่ Glutausitata (Wall.) Ding Hou
สามารถติดตามความรู้เเกี่ยวกับการเกษตร เพิ่มเติมได้ที่ เกษตรตำบล.คอม
แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : www.dnp.go.th
ภาพประกอบ : www.flickr.com
วงศ์มะม่วง ได้แก่ มะปราง มะยงชิด มะม่วง มะม่วงหิมพานต์ เป็นต้น