พุดผา
ชื่ออื่นๆ : ข่อย (สน) มือเสือ (สระบุรี) ข่อยหิน, พุดผา, สามพันตา (อุบลราชธานี) ปัดหิน, ข่อยโคก, ข่อยด่าน
ต้นกำเนิด : ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาตตะวันออก และภาคกลางของไทย
ชื่อสามัญ : Silver Gardenia
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Gardenia saxatilis Geddes
ชื่อวงศ์ : RUBIACEAE
ลักษณะของพุดผา
ต้น เป็นไม้พุ่มขนาดกลางแตกกิ่งก้านสาขามากและตั้งฉากกับลำต้น สูง 2-4 เมตร เปลือกต้นสีขาวนวล
ใบ ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับฉาก รูปวงรีแกมขอบขนานหรือรูปขอบขนานแกมใบหอกกลับ กว้าง 2-4 เซนติมตร ยาว 5-8 เซนติเมตร ปลายใบโค้งกลม แผ่นใบมีขน ผิวใบสากมือ หูใบอยู่ระหว่างก้านใบ ขอบใบเรียบ หลังใบสีเขียวเป็นมัน
ดอก ดอกเดี่ยว สมบูรณ์เพศ ออกที่ซอกใบหรือปลายกิ่ง กลีบดอกสีขาว เชื่อมติดกันเป็นรูปกรวย กลิ่นหอม ก้านดอก และกลีบเลี้ยงสีเขียว กลีบเลี้ยงมี 6 กลีบ มีขนสีขาว เกสรเพศผู้มี 6 อัน ฐานติดอยู่ด้านในของกลีบดอก เป็นแผ่นเรียว เกสรเพศเมีย รังไข่มี 2 ห้อง ออกดอกราวเดือนเมษายน จัดเป็นพืชหายาก
ผล ทรงกลมรี ยาว 2.5 เซนติเมตร ปลายผลมีครีบแหลม ของกลีบเลี้ยงติดอยู่ 6 แฉก ผลดิบสีเขียว ผลสุกสีส้ม เมล็ดเดียว หุ้มด้วยเยื่อสีส้ม
การขยายพันธุ์ของพุดผา
การเพาะเมล็ด, การตอนกิ่ง, การปักชำกิ่ง
พบขึ้นตามป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้ง และตามเขาหินปูน ที่ความสูงจากระดับน้ำทะเล 500-700 เมตร
ธาตุอาหารหลักที่พุดผาต้องการ
ประโยชน์ของพุดผา
- ปลูกเป็นไม้ประดับ
- ใช้ทำยาสมุนไพร
- เนื้อไม้ใช้ทำเครื่องเรือน ทำตลับ แกะสลัก เช่น ตราประทับ ตัวหมากรุก ของเล่นสำหรับเด็ก ไม้บรรทัด ไม้ฉาก และกระสวย ไม้บุผนังที่สวยงาม และให้สีเหลืองนวล
สรรพคุณของพุดผา
หมอยาพื้นบ้านจังหวัดอุบลราชธานี
- เนื้อไม้ ราก ต้มน้ำดื่ม แก้เบื่อเมา แก้พิษ ช่วยถอนพิษเห็ดเมา
- เปลือกต้น แช่เหล้าพอท่วม เอาส่วนน้ำทา แก้อัมพาต ปวด ชา ตามแขนขา
- ลำต้น ต้มน้ำดื่มแก้เบื่อเมา
คุณค่าทางโภชนาการของพุดผา
การแปรรูปพุดผา
สามารถติดตามความรู้เเกี่ยวกับการเกษตร เพิ่มเติมได้ที่ เกษตรตำบล.คอม
แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, www.thaibiodiversity.org
ภาพประกอบ : www.flickr.com
พุดผา พืชหายาก ดอกมีสีขาว กลิ่นหอม