ลักษณะประจำวงศ์
วงศ์ขาเขียด ALISMATACEAE ไม้ล้มลุก อายุปีเดียวหรือหลายปี ลำต้นสั้นตั้งตรงมักมีเหง้าใต้ดิน มีรากฝอยที่โคนต้นหรือที่ข้อล่างๆ มีน้ำยางสีขาว ใบออกที่โคนต้นโผล่พ้นน้ำหรือปริ่มน้ำ ก้านใบกลมหรือรูปสามเหลี่ยม ขี้โคลนมีกาบใบ ใบรูปแถบ รูปใบหอก รูปไข่ รูปหัวลูกศร หรือรูปคล้ายสี่เหลี่ยมข้าวหลามตัด ขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่น เส้นแขนงใบขนานกันตามความยาวของใบ เส้นใบย่อยแบบร่างแห ดอกออกเป็นช่อ มีก้านดอกโดด ชูขึ้นเหนือน้ำ ช่อดอกแบบช่อกระจะ ชอบแยกแขนงหรือช่อซี่ร่ม ไม่มีกาบหุ้ม ช่อดอกมีใบประดับ ดอกสมบูรณ์เพศหรือแยกเพศ ดอกแยกเพศแยกต้นหรือแยกเพศร่วมต้น กลีบรวม 6 กลีบ สมมาตรตามรัศมี เรียง 2 วง กลีบด้านนอกคล้ายกลีบเลี้ยง ติดทน กลีบด้านในคล้ายกลีบดอก หลุดร่วงง่าย เกสรเพศผู้แยกกันมี 6 อัน หรือจำนวนมาก เรียงสลับกับกลีบดอก อับเรณู 4 ช่องแยกตามยาว เกสรเพศเมียมี 6 คาร์เพลถึงจำนวนมาก แต่ละช่องมี 1-2 ออวุล พลาเซนตาที่ฐาน ยอดเกสรเพศเมียรูปแถบ ผลแห้งเมล็ดล่อน แตกแนวเดียว มี 1 หรือหลายเมล็ด เมล็ดรูปเกือกม้า
ลักษณะเด่นของวงศ์
ชื่อวงศ์ขาเขียด ALISMATACEAE เป็นไม้ล้มลุก ขึ้นในน้ำ ใบออกที่โคนมีก้านใบ ดอกออกเป็นช่อมีก้านดอกโดด ไม่มีกาบหุ้มช่อดอก กลีบรวมมี 6 กลีบเมล็ดรูปเกือกม้า
วงศ์ใกล้เคียง-ลักษณะที่แตกต่าง
- Limnocharitaceae ดอกออกเป็นช่อมีก้านดอกโดด มีใบประดับคล้ายร่ม วงกลีบรวมหลุดล่วงง่าย
การกระจายพันธุ์
ทั่วโลกยกเว้นเขตอาร์กติก บริเวณที่แห้งแล้งและเขตทะเลทราย มี 11 สกุล 80 ชนิด ประเทศไทยมี 3 สกุล 5 ชนิด
- สกุล Alisma ได้แก่ หญ้ากองลอย Alisma plantato3aquatica L.
- สกุล Sagittaria ปลูกเป็นไม้ประดับ เช่น เต่าเกียด Sagittaria guayanensis Humb., Bonpl. & Kunth ssp. lappula (D.Don) Bogin ขาเขียด Sagittaria sagittifolia L. ssp. eucopetala (Miq) Hartog
- สกุล Echinodorus ไม้ต่างถิ่น ปลูกเป็นไม้ประดับ เช่น อเมซอน Echinodosus cordifolius (L.) Griseb.
สามารถติดตามความรู้เเกี่ยวกับการเกษตร เพิ่มเติมได้ที่ เกษตรตำบล.คอม
แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : www.dnp.go.th
ภาพประกอบ : www.flickr.com
วงศ์ขาเขียด พืชในวงศ์นี้ได้แก่ หญ็ากองลอย ขาเขียด เต่าเกียด อเมซอน