ทองพันชั่ง
ทองพันชั่ง มีชื่อเรียกอื่นว่า ทองคันชั่ง หญ้ามันไก่ ชื่อวิทยาศาสตร์ Rhinacanthus nasutus Kurz อยู่ในวงค์ Acanthaceae เป็นไม้ล้มลุก มีพุ่มขนาดเล็ก กิ่งอ่อนและลำต้นมักเป็นเหลี่ยม ส่วนที่ยังอ่อนมักมีขนปกคลุม ใบรูปคล้ายรูปไข่หรือวงรี ดอกออกเป็นช่อตามซอกกิ่ง ดอกมีสีขาว
สรรพคุณทางยาของทองพันชั่ง
- ช่วยบำรุงธาตุ บำรุงร่างกาย และใช้เป็นยาอายุวัฒนะ (ราก, ต้น)
- ช่วยแก้โรค 108 ประการ (ต้น)
- ช่วยรักษาโรคความดันโลหิตสูง (ใบ)
- ช่วยรักษาวัณโรคปอดในระยะเริ่มแรก ด้วยการใช้ก้านและใบสดประมาณ 30 กรัม (ถ้าแห้งใช้ 10-15 กรัม) นำมาผสมกับน้ำตาลกรวดต้มเป็นน้ำดื่ม (ก้าน, ใบ)
- ช่วยแก้ลมสาร (ไม่มีการระบุส่วนที่ใช้)
- ใช้เป็นยาหยอดตา (ไม่มีการระบุส่วนที่ใช้)
- ใบรสเบื่อเมาช่วยดับพิษไข้ หรือจะใช้รากนำมาต้มรับประทานแก้พิษไข้ก็ได้ (ใบ, ราก)
- ช่วยแก้ไข้เหนือ (ไม่มีการระบุส่วนที่ใช้)
- ช่วยแก้อาการไอเป็นเลือด (ใบ)
- ช่วยแก้อาการช้ำใน (ไม่มีการระบุส่วนที่ใช้)
- ช่วยทำให้ระบบกระเพาะอาหารทำงานได้ดีมากขึ้น (ใบ)
- ช่วยแก้อาการจุกเสียด (ไม่มีการระบุส่วนที่ใช้)
- ช่วยแก้ไส้เลื่อน ไส้ลาม (ทั้งต้น)
- ช่วยแก้ปัสสาวะผิดปกติ ปัสสาวะบ่อย ช่วยรักษาโรคนิ่ว ด้วยการใช้ทองพันชั่งทั้งต้น ดอก ใบ ก้าน และราก นำมาสับเป็นชิ้นเล็ก ๆ แล้วตากแดดให้แห้ง ต้มเป็นน้ำดื่ม (ทั้งต้น)
- ช่วยรักษาริดสีดวงทวาร (ใบ)
- ช่วยแก้โรคมุตกิดระดูขาวของสตรี (ใบ)
- ใช้รักษาโรคตับอักเสบ (สารแนพโทควิโนนเอสเทอร์)
- ช่วยฆ่าพยาธิ (ใบ)
- ช่วยขับพยาธิตามผิวหนัง ช่วยแก้พยาธิวงแหวนตามผิวหนัง ตามบาดแผล (ใบ, ราก, ทั้งต้น)
- ช่วยแก้อาการปวดฝี (ใบ)
- ช่วยแก้พิษงู (ใบ, ราก)
- ช่วยถอนพิษ (ใบ)
- ช่วยแก้อาการอักเสบ (ใบ)
- ช่วยรักษาคุดทะราด (ทั้งต้น)
- ช่วยแก้น้ำเหลืองเสีย (ราก, ทั้งต้น)
- ช่วยรักษาโรคไขข้ออักเสบ (ใบ)
- ช่วยแก้อาการเคล็ดขัดยอกตามชายโครง คอเคล็ด มือเคล็ด (ไม่มีการระบุส่วนที่ใช้)
- ช่วยยับยั้งเชื้อแบคทีเรียและเชื้อไวรัส (สารแนพโทควิโนนเอสเทอร์)
- ช่วยต้านยีสต์ โดยสาร Rhinacanthin C, D และ N จากใบทองพันชั่งสามารถช่วยยับยั้งเชื้อ Candida albicans ได้ (ภาคภูมิ พาณิชยูปการนันท์) (ใบ)
- ช่วยรักษาโรคผมร่วง (ต้น)
- ช่วยแก้อาการผมหงอกเนื่องจากเชื้อรา (ราก)
- ใช้รากทองพันชั่งประมาณ 6-7 รากและหัวไม้ขีดไฟ 1/2 กล่อง นำมาตำจนเข้ากันให้ละเอียด แล้วผสมน้ำมันใส่ผมหรือจะผสมกับวาสลีนเพื่อไม่ให้ยาแห้ง แล้วนำมาทาบริเวณที่เป็นกลากหรือโรคผิวหนังเป็นประจำ (ราก)
วิธีการใช้รักษาโรคของทองพันชั่ง
รักษาโรคผิวหนัง (ชนิดกลาก เกลื้อน) ทาแก้กลากเกลื้อน การที่ทองพันชั่ง สามารถรักษากลากเกลื้อนได้ เพราะน้ำยาที่สกัดด้วยแอลกอฮอล์จะมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อราที่ทำให้เกิดโรคกลากเกลื้อนได้
ส่วนที่ใช้เป็นยา : ใบสด รากสด
ขนาดและวิธีใช้
- ดับพิษไข้ รักษาโรคผิวหนัง ริดสีดวงทวารหนัก แก้ไอเป็นเลือด ฆ่าพยาธิ นำใบหรือรากประมาณ 1 กำมือ ต้มรับประทาน เช้าเย็นทุกวัน รักษากลาก เกลื้อน
- ใช้ใบ หรือรากตำให้ละเอียด แช่เหล้าโรงพอท่วมไว้ 7 วัน ใช้น้ำยาทาบริเวณที่เป็น วันละ 3-4 ครั้ง จนกว่าจะหาย หายแล้วทาต่ออีก 7 วัน
- แก้โรคปัสสาวะบ่อย เอา ต้น ใบ ดอก ก้าน ราก ล้างให้สะอาด สับเป็นชิ้นเล็ก ๆ ตากแดดให้แห้ง ต้มให้เดือด ใช้ดื่ม ข้อควรระวัง ผู้ที่เป็นโรคโลหิตจาง โรคหัวใจ โรคหืด โรคความดันโลหิตต่ำ โรคมะเร็งในเม็ดเลือด ไม่ควรรับประทาน
องค์ประกอบทางเคมี
ใบพบสารสำคัญคือ rhinacanthin และoxymethylanthraquinone
แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http://www.bedo.or.th/lcdb/biodiversity/view.aspx?id=12212&SystemType=BEDO
www.khaolan.redcross.or.th
www.hort.ezathai.org
www.flickr.com
