ผักแต้ว/ผักติ้ว
ชื่ออื่นๆ : ติ้ว ผักแดง
ต้นกำเนิด : พบแพร่กระจายในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น ไทย ลาว พม่า และเวียดนาม ในส่วนของประเทศไทยสามารถพบได้ในทุกภาค แต่จะพบมากในแถบภาคเหนือ และแถบภาคอีสาน ตามป่าเบญจพรรณ และป่าโปร่งหรือป่าเต็งรัง
ชื่อสามัญ : ผักแต้ว/ผักติ้ว
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Gratoxylum formosum(Jack) Dyer ssp.pruniflorum(Kurz.) Gogelin
ชื่อวงศ์ : GUTTIFERAE
ลักษณะของผักแต้ว/ผักติ้ว
ต้นแต้วเป็นไม้ยืนต้นที่มีขนาดเล็กถึงขนาดกลางสูง 8-15 เมตร เรือนยอดเป็นพุ่มกลม กิ่งอ่อนมีขนนุ่มทั่วไป
เปลือกสีน้ำตาลไหม้ แตกเป็นสะเก็ด เปลือกในสีน้ำตาลแกมเหลือง และมีน้ำยางสีเหลืองปนแดงซึมออกมา
ใบมนแกมรูปไข่กลับ และรูปขอบขนาด กว้าง 2-5 ซม. ยาว 3-13 ซม. ออกเป็นคู่ ๆ ตรงกันข้าม โคนสอบเรียวส่วนที่ค่อนไปทางปลายใบโตออกปลายสุดสอบเข้าเนื้อบางหลังใบมีขนสองท้องใบมีขนนุ่ม
หนาแน่น ดอกสีชมพูอ่อน ถึงสีแดง กลิ่นหอมอ่อน ๆ ออกเป็นดอก ผลรูปร่างรีขนาดกว้าง 1 ซม. ยาว
2 ซม. หรือย่อมกว่าเล็กน้อย มีนวลขาวติดตามผิว เมื่อแก่จัดออกเป็นสามแฉก เมล็ดสีน้ำตาล
การขยายพันธ์ของผักติ้ว/ผักแต้ว
ใช้เมล็ด/เก็บเมล็ดติ้วที่แก่จัด ซึ่งเป็สีดำนำมาตากแดดให้แห้งจนแตก หรือใช้ค้อนทุบเบา ๆ ให้เปลือกแตก
แล้วนำมาล่อนเอาแแต่เมล็ด
นำเมล็ดไปหว่านลงในแปลงเพาะ แล้วโรยดินกลบบาง ๆ รดน้ำให้ชุ่มอยู่เสมอ เมล็ดติ้วจะทยอยงอก
ภายในระยะเลา ประมาณ 2 เดือน เมื่อต้นกล้ามีใบจริง2-3 ใบก็สามารถย้ายกล้าลงถุงเพาะชำได้
การเตรียมวัสดุบรรจุถุงเพาะกล้าผักติ้ว ใช้ส่วนผสม ดินร่วน 3 ส่วน ต่อปุ๋ยคอก 1 ส่วน
นำต้นกล้าไว้ในโรงเรือนที่มีต่ข่ายพรางแสง หรือใต้ต้นไม้ที่มีร่มเงา ทำการบำรุงรักษากล้าด้วยการรดน้ำ
กำจัดวัชพืช และให้ปุ๋ยทางใบบางครั้งจะทำให้ต้นกล้าแข็งแรง
ผักติ้วเมื่อนำไปปลูกต้องหมั่นเด็ดยอดและให้น้ำเป็นประจำจะทำให้แตกยอดอ่อนให้บริโภคได้ตลอดปี
ธาตุอาหารหลักที่ผักแต้ว/ผักติ้วต้องการ
ประโยชน์ของผักแต้ว/ผักติ้ว
- ส่วนที่เป็นผัก/ฤดูกาล ยอดอ่อนใบอ่อนและช่อดอกอ่อนรับประทานเป็นผักได้ มีรสเปรี้ยว
- ยอดอ่อนและใบอ่อนผลิในหน้าฝนและหน้าหนาว ส่วยดอกออกสะพรั่งในช่วงปลายฤดูหนาว ฤดูร้อน ถึงต้นฤดูฝน
- นิยมเก็บยอดอ่อน ดอกอ่อน นำมาทำแกงและต้มยำได้
สรรพคุณทางยาของผักแต้ว/ผักติ้ว
- ช่วยบำรุงโลหิต ฟอกโลหิต (ยอด,ใบอ่อน,ดอก,เถา)
- เปลือกต้นนำมาต้มกับน้ำกินแก้ธาตุพิการ ช่วยแก้ประดง
- ผักติ้วเป็นผักที่มีวิตามินเอสูง จึงมีสรรพคุณช่วยป้องกันไม่ให้เด็กเป็นตาบอดกลางคืน และโรคตาไก่ ช่วยขับลม
- รากและใบ ใช้ต้มกับน้ำกินเป็นยาแก้อาการปวดท้อง ช่วยแก้อาการปวดตามข้อ แก้ไขข้อพิการ
- ต้นและยางจากเปลือกต้น ใช้ทาแก้อาการคัน
คุณค่าทางโภชนาการของผักแต้ว/ผักติ้ว
ผักติ้ว 100 กรัม ให้พลังงานต่อร่างกาย 58 กิโลแคลอรี่ ประกอบด้วย
- เส้นใย 1.5 กรัม
- แคลเซี่ยม 67 มิลลิกรัม
- ฟอสฟอรัส 19 มิลลิกรัม
- เหล็ก 2.5 มิลลิกรัม
- เบต้า-แคโรทีน 4500 ไมโครกรัม
- วิตามินเอ 750 ไมโครกรัมของเรตินอล
- วิตามินบีหนึ่ง 0.04 มิลลิกรัม
- วิตามินบีสอง 0.67 มิลลิกรัม
- ไนอาซิน 3.1 มิลลิกรัม
- วิตามินซี 58 มิลลิกรัม
มีกรดคลอโรเจนนิคที่มีสารต้านอนุมูลอิสระสูง นอกนั้น ผักอื่นก็จะอุดมด้วยวิตามิน บี ซี เค แร่ธาตุต่าง ๆ เส้นใย เช่นเดียวกับผักอื่น ๆ
การแปรรูปของผักแต้ว/ผักติ้ว
แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http://www.bedo.or.th/lcdb/biodiversity/view.aspx?id=9415&SystemType=BEDO
http:// webdb.dmsc.moph.go.th
