ฝิ่นต้น สรรพคุณเป็นยาบำรุงบำรุงธาตุ แก้ท้องร่วง น้ำยางมีฤทธิ์ทำให้เกิดอาการอักเสบระคายเคือง

ฝิ่นต้น

ชื่ออื่นๆ : มะละกอฝรั่ง, มะหุ่งแดง, ทิงเจอร์ต้น(คนเมือง) ว่านนพเก้า(คนเมือง) 

ต้นกำเนิด : เอเชียตะวันตก

ชื่อสามัญ : Coral bush, Coral plant, Physic Nut.

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Jatropha multifida L.

ชื่อวงศ์ : Euphorbiaceae

ลักษณะของฝิ่นต้น

ต้น ไม้พุ่ม ค่อนข้างอวบน้ำ หรือไม้ต้นขนาดเล็ก ผิวลำต้นเกลี้ยง สูงถึง 6 ม. มีน้ำยางสีขาว รากมีลักษณะเป็นหัว

ใบ ใบแบบก้นปิด รูปกลมแกมรูปไข่กว้าง ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 15-35 ซม. แฉกแบบตีนนก มี (9-)11(-12) ส่วน แต่ละส่วนเป็นรูปเดี่ยวหรือหยักลึกแบบขนนก ก้านใบยาว 10-25(-35) ซม.

ดอก ออกเป็นช่อแน่นแบบช่อเชิงหลั่น ก้านช่อดอกยาวถึง 23 ซม. กลีบเลี้ยงในดอกเพศผู้รูปไข่กว้าง ยาวประมาณ 1 มม. กลีบดอกแยกกัน ยาวประมาณ 5 มม. สีแดงสด เกสรเพศผู้ 8 อัน ก้านเกสรแยกกัน กลีบดอกในดอกเพศเมียยาวถึง 9 มม. ยอดเกสรเพศเมียรูปกระจุก เป็น 2 พู

ผล แตกออกอย่างช้าๆ ไปจนถึงคล้ายผลเมล็ดเดียวแข็ง รูปไข่กลับกว้าง ยาวประมาณ 3 ซม. มี 3 พู แต่ละพูมีลักษณะเป็นสัน ผลสุกสีเหลืองเมล็ดยาว 1.7-2 ซม. สีเหลืองหม่น มีลายสีน้ำตาล มีจุกขั้วขนาดเล็ก

การขยายพันธุ์ของฝิ่นต้น

การใช้เมล็ด

ธาตุอาหารหลักที่ฝิ่นต้นต้องการ

–

ประโยชน์ของฝิ่นต้น

• น้ำยาง ใช้ใส่แผลสดช่วยสมานแผล  ใช้ทาแผลปากเปื่อย มีดบาด ช่วยให้แผลหายเร็ว
• ราก มีลักษณะคล้ายรากมันสำปะหลัง เผาไฟแล้วกินได้
• ต้น ยางต้นใช้ทาแผลอักเสบเรื้อรัง
• ใบ น้ำต้มใบกินเป็นยาถ่าย และสระผมแก้เหา
• เมล็ด มีน้ำมันประมาณ 30% กินเป็นยาถ่ายอย่างแรง และทำให้อาเจียน แต่มีอันตรายมาก ถึงขนาดใช้เป็นยาเบื่อได้ จึงไม่นิยมใช้กัน หีบเอาน้ำมันได้ ใช้ทั้งภายในและภายนอก เป็นยาทำให้แท้งบุตร
• เปลือกลำต้นมีรสฝาด นำมาปรุงเป็นยาแก้อาเจียน แก้ท้องเสีย แก้ปวดเบ่ง แก้ปวดเมื่อยตามข้อ แก้ลงแดง และเป็นยาคุมธาตุ เป็นต้น

สรรพคุณทางยาของฝิ่นต้น

ส่วนที่เป็นพิษ : น้ำยาง ใบ ต้น เมล็ด

สารพิษ : น้ำยางมีฤทธิ์ทำให้เกิดอาการอักเสบระคายเคือง เมล็ดมีสาร curcin, jatrophin ซึ่งเป็นสารพิษพวก toxalbumin

การเกิดพิษ : น้ำยางถูกผิวหนังจะระคายเคือง บวมแดงแสบร้อน ถ้ารับประทานเมล็ดเข้าไปจะทำให้กระเพาะอักเสบ มีอาการคลื่นไส้อาเจียน ปวดท้อง อาจมีอาการชา แขนขาอาจเป็นอัมพาต ได้ถึง 24 ชั่วโมง และจะค่อยๆดีขึ้นภายใน 7 วัน การหายใจเต้นเร็ว ความดันต่ำ ถ้ารับประทาน 3 เมล็ด อาจตายได้

การรักษา : ถ้าน้ำยางถูกผิวหนัง ให้ล้างน้ำออกให้หมด โดยล้างหลายๆ ครั้ง อาจใช้ยาที่มีสเตียรอยด์ทา ถ้ารับประทานเข้าไป ให้รับประทาน activated charcoal (ถ่าน) ล้างท้อง ทำให้อาเจียน

คุณค่าทางโภชนาการฝิ่นต้น

–

การแปรรูปของฝิ่นต้น

–

แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http://www.bedo.or.th/lcdb/biodiversity/view.aspx?id=9217&SystemType=BEDO
http://www.rspg.or.th/plants_data/use/toxic_13.htm
https://eherb.hrdi.or.th
http://www.ananhosp.go.th
https://www.flickr.com