ลักษณะประจำวงศ์
ไม้ล้มลุก อายุหลายปี มีหัวใต้ดิน มีเยื่อหุ้มแบบหัวหอม ขึ้นอยู่บนดินในน้ำหรืออิงอาศัย ใบรูปแถบ รูปใบห่อหรือรูปรี เรียงสลับ ระนาบเดียวหรือเรียงเวียนสลับ โคนใบมีกาบหุ้มคล้ายลำต้นเทียม ดอกออกเป็นช่อ มีก้านดอกโดด ช่อดอกแบบช่อซี่ร่ม มีกาบหุ้มช่อดอกเมื่อเป็นตาดอก ใบประดับวงในสั้นและแคบกว่าวงนอก ดอกย่อยมี 1 หรือหลายดอก ดอกสมมาตรตามรัศมีหรือสมมาตรด้านข้าง ดอกรูปกรวยหรือรูปแตร กลีบรวม 6 กลีบ เรียง 2 วง วงละ 3 กลีบ โคนกลีบเชื่อมติดกันเป็นหลอด วงกลีบด้านในสั้นกว่าวงกลีบด้านนอก มักเจริญเป็นกะบังรอบหรือเป็นวงแหวน เกสรเพศผู้มี 6 อัน เรียง 2 วง วงละ 3 อัน ก้านชูอับเรณูแยกกัน หรือเชื่อมติดกันที่โคน ก้านชูอับเรณูติดกับอับเรณูที่โคน หรือที่ด้านหลังของอับเรณู อับเรณูหันเข้าหาแกนดอก แตกตามยาวหรือมีรูเปิดตอนปลาย ยอดเกสรเพศเมียเป็นกระจุกเป็นตุ่ม หรือมี 3 พู รังไข่ใต้วงกลีบมี 3 ช่อง มีน้ำต้อย แต่ละช่องมี 1-2 ออวุล พลาเซนตารอบแกนร่วม ติดที่โคนรังไข่ ผลแห้งแตกกลางพูหรือไม่แตก หรือผลแบบมีเนื้อหนาหลายเมล็ด
ลักษณะเด่นของวงศ์
ลักษณะพลับพลึง เป็นไม้ล้มลุกอายุหลายปี มีหัวใต้ดินคนใบมักมีกากหุ้มคล้ายลำต้นเทียม ดอกออกเป็นช่อมีก้านดอกโดด ช่อดอกออกแบบช่อซี่ร่ม มีกาบหุ้มช่อดอก
วงศ์ใกล้เคียง-ลักษณะที่แตกต่าง
- Alliaceae ไม่มีลำต้น มักมีกลิ่นฉุน มีใบประดับคล้ายกาบบางๆ หุ้มช่อดอก
- Liliaceae ลำต้นตั้งตรง ดอกขนาดใหญ่ วงกลีบรวมมีหลายสี ไม่มีใบประดับหุ้มช่อดอก
การกระจายพันธุ์
อเมริกาใต้ แอฟริกาใต้ และแถบมีดิเตอร์เรเนียน ทั่วโลกมี 59 สกุล 850 ชนิด ประเทศไทย มี 1 สกุล 3 ชนิด
- สกุล Crinum ปลูกเป็นไม้ประดับ เช่น พลับพลึง Crinum asiaticum L. บ่วงนาคบาศ Crinum asiaticum L. var. anomalum Baker พลับพลึงทาน Crinum thaianum J. Schulze ขึ้นในลำธารน้ำใสสะอาดจังหวัดระนองและพังงาเป็นพืชถิ่นเดียวของไทย
- สกุล Haemanthus พืชต่างถิ่น นำเข้ามาปลูกเป็นไม้ประดับ เช่น ว่านแสงอาทิตย์ Haemanthus multiflorus (Tratt.) Martyn.
สามารถติดตามความรู้เเกี่ยวกับการเกษตร เพิ่มเติมได้ที่ เกษตรตำบล.คอม
แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : www.dnp.go.th
ภาพประกอบ : www.flickr.com
วงศ์พลับพลึง พืชในวงศ์นี้ได้แก่ พลับพลึง บ่วงนาคบาศ พลับพลึงทาน ว่านแสงอาทิตย์