ส้มป่อย ส้มขอน ใบคล้ายกระถิน ต้นมีหนามแหลม เด็ดยอดอ่อนมาทำอาหาร
ชื่ออื่นๆ : ส้มป่อย (นครราชสีมา ภาคเหนือ) ส้มพอดี (ภาคอีสาน) ส้มขอน (แม่ฮ่องสอน)
ต้นกำเนิด : อเมริกาใต้
ชื่อสามัญ : ส้มป่อย
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Acacia concinna (Willd.) DC.
ชื่อวงศ์ : LEGUMINOSAE-MIMOSOIDEAE
ลักษณะของส้มป่อย,ส้มขอน
ส้มป่อย เป็นไม้เลื้อย ไม้เถา กิ่งแขนงมีหนาม มีขนกำมะหยี่หรือขนสั้นหนานุ่ม
ใบ : ใบประกอบขนนก 2 ชั้น เรียงสลับ ช่อใบย่อย 5-10 คู่ เรียงตรงข้าม รูปขอบขนานแคบ ปลายใบมนหรือแหลม ที่ปลายเป็นติ่งหนามแหลมอ่อนโค้ง โคนใบตัด
ดอก : สีขาว ออกเป็นช่อกระจุกตามซอกใบ กลีบเลี้ยงและกลีบดอก 5 กลีบ
ผล : เป็นฝักรูปขอบขนาน หนา ผิวย่นมากเมื่อแห้ง
เมล็ด : รูปรีถึงรูปกลม แบน
การขยายพันธุ์ของส้มป่อย,ส้มขอน
ใช้เมล็ด
ธาตุอาหารหลักที่ส้มป่อย,ส้มขอนต้องการ
–
ประโยชน์ของส้มป่อย,ส้มขอน
ยอดอ่อนและใบอ่อนใช้รับประทานเป็นผัก และเป็นเครื่องปรุงรสช่วยให้อาหารมีรสเปรี้ยว และช่วยดับกลิ่นคาวปลาได้
ยอดส้มป่อย มักนำมาแกงกับปลา
น้ำของฝักส้มป่อยใช้ขัดล้างเครื่องเงิน เครื่องทอง นอกจากนี้เปลือกต้นให้สีน้ำตาลและสีเขียวซึ่งใช้ประโยชน์ในการย้อมผ้า ย้อมแห และอวนได้
สรรพคุณทางยาของส้มป่อย,ส้มขอน
- ฝัก รสเปรี้ยว มีสารซาโปนินสูง ตีกับน้ำจะเกิดฟองที่คงทน ฝักแก่ใช้ต้มเอาน้ำสระผมช่วยขจัดรังแค บำรุงผม เป็นยาปลูกผมและกำจัดรังแค ต้มอาบน้ำหลังคลอด ตำพอกหรือชุบสำลีปิดแผลโรคผิวหนัง ใช้ทำขี้ผึ้งปิดแผลแก้โรคผิวหนัง ฝักปิ้งให้เหลือง ชงน้ำจิบเป็นยาขับเสมหะแก้ไอ แก้น้ำลายเหนียว ต้มน้ำดื่มแก้ไข้มาลาเรีย ทำให้อาเจียน ต้มหรือบดกินเป็นยาถ่าย
- เปลือกฝัก รสขมเปรี้ยว เผ็ดปร่า ช่วยเจริญอาหาร กัดเสมหะ แก้ไอ แก้ซางเด็ก ต้น รสเปรี้ยวฝาด เป็นยาระบาย แก้โรคตาแดง แก้น้ำตาพิการ
- ใบ รสเปรี้ยว ฝาดเล็กน้อย ต้มดื่ม ขับเสมหะ ขับระดูขาว แก้น้ำลายเหนียว ฟอกโลหิต แก้บิด ชำระเมือกมันในลำไส้ แก้โรคตา ตำประคบให้เส้นเอ็นหย่อน ยอดอ่อน นำมาต้มน้ำ และผสมกับน้ำผึ้งดื่มเป็นยาช่วยขับปัสสาวะ หรือนำมาตำรวมกับขมิ้นอ้อย แล้วใส่น้ำมันพืชเล็กน้อย หมกไฟพออุ่น นำไปพอกแก้ฝี
- ดอก รสเปรี้ยว ฝาด มัน แก้เส้นเอ็นที่พิการให้สมบูรณ์ ใบและฝัก ต้มอาบ ทำความสะอาด บำรุงผิว ราก รสขม แก้ไข้ ยอดอ่อน ใบอ่อน มีรสเปรี้ยว รับประทานเป็นผักสด นำมาปรุงอาหารและช่วยดับกลิ่นคาวปลาได้
คุณค่าทางโภชนาการของส้มป่อย,ส้มขอน
ฝักส้มป่อยประกอบด้วยสารซาโปนินสูงถึง 20 %
การแปรรูปของส้มป่อย,ส้มขอน
ส้มบ่อยมักจะนำมาใช้ในการทำอาหาร เช่น แกงส้ม หรือจอ (อาหารเหนือ) เวลาแกงอาจจะใส่ยอดส้มป่อยอย่างเดียวหรือแกงรวมกับยอดมะขามอ่อนก็ได้
เกษตรตำบล ศูนย์รวมความรู้การเกษตร ปลูกได้ ขายเป็น เน้นเกษตรอินทรีย์ เทคโนโลยีเกษตร กับส้มป่อย
References : www.bedo.or.th
รูปภาพจาก : upload.wikimedia.org
เรียบเรียงข้อมูลโดย : เกษตรตำบล.คอม
2 Comments