ฟักข้าว
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Momordica cochinchinensis (Lour.) Spreng.
ชื่อภาษาอังกฤษ : Baby Jackfruit, Cochinchin Gourd, Spiny Bitter Gourd, Sweet Gourd
ชื่อสามัญ : Gac fruit , Baby Jackfruit , Cochinchin Gourd , Spiny Bitter Gourd , Sweet Gourd , Cochinchin Gour
ชื่อพื้นเมืองหรือชื่ออื่น ๆ ขี้กาเครือ (ปัตตานี) คัดเข่า (นครราชสีมา) ผักข้าว (ภาคเหนือ) หมักบวบเข่า, คายเข่า พุกู้ต๊ะ, ผักข้าว
วงศ์ : CUCURBITACEAE
ฟักข้าว เป็นไม้เลื้อยตามต้นไม้หรือตามรั้วบ้าน เถาจะมีสีเขียวอมเหลือง ลักษณะเป็นสี่เหลี่ยม ส่วนใบจะมีรูปร่างคล้ายใบโพธิ์หรือรูปหัวใจ ผลของฟักข้าวจะมีรูปร่างกลมรี มีหนามเล็ก ๆ อยู่รอบผล ผลอ่อนจะมีสีเขียวเหลือง ส่วนผลแก่จะมีสีแดง มีเมล็ดภายในจำนวนมากเรียงตัวกันคล้ายเมล็ดแตง
ประโยชน์ของฟักข้าว
- มีสารต่อต้านอนุมูลอิสระสูง ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย
- ช่วยในการชะลอวัย ป้องกันการเกิดริ้วรอยแห่งวัย ปัญหาผิวแห้งกร้าน ช่วยปกป้องผิวจากแสงแดด
- ฟักข้าวมีเบตาแคโรทีนสูงกว่าแครอท 10 เท่า และมีไลโคปีนมากกว่ามะเขือเทศ 12 เท่า
- ประโยชน์ของฟักข้าวช่วยบำรุงและรักษาสายตา ป้องกันโรคเกี่ยวกับดวงตา โรคต้อกระจก ประสาทตาเสื่อม ตาบอดตอนกลางคืน (เยื่อเมล็ด)
- ช่วยป้องกันโรคหัวใจ หลอดเลือดหัวใจ โรคหัวใจขาดเลือด
- ช่วยป้องกันและช่วยยับยั้งการเกิดลิ่มเลือดในเส้นเลือด
- ช่วยป้องกันเส้นเลือดในสมองแตก ซึ่งเป็นสาเหตุของการเป็นอัมพฤกษ์ อัมพาต
- งานวิจัยจากมหาวิทยาลัยมหิดลพบว่า ฟักข้าวมีโปรตีนที่มีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญของเชื้อเอดส์ (HIV) และยังช่วยยับยั้งเซลล์มะเร็งได้อีกด้วย ซึ่งได้ทำการจดสิทธิบัตรในประเทศไทยเป็นที่เรียบร้อยแล้ว
- ประโยชน์ของฟักข้าวกับฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา ฟักข้าวมีฤทธิ์ในการต่อต้านมะเร็ง ไวรัส ช่วยยับยั้งระดับน้ำตาลในเลือด และยับยั้งการสังเคราะห์โปรตีน
- ช่วยป้องกันและลดความเสี่ยงของการเกิดโรคมะเร็งในกระเพาะอาหารและมะเร็งปอด
- งานวิจัยของมหาวิทยาลัยฮานอยพบว่า น้ำมันจากเยื่อหุ้มเมล็ดของฟักข้าวมีประสิทธิภาพในการรักษามะเร็งตับ
- ช่วยป้องกันและลดความเสี่ยงของการเกิดโรคมะเร็งต่อมลูกหมากได้
- ช่วยในการขับเสมหะ ใช้กลั้วคอช่วยลดอาการเจ็บคอหรืออาการอักเสบที่ลำคอ
- ฟักข้าวเหมาะสำหรับผู้ป่วยที่อยู่ในระยะพักฟื้นหรือผู้ที่มีปัญหาด้านสุขภาพ มีโรคประจำตัวหรือร่างกายอ่อนแอ
- รากฟักข้าวใช้แช่น้ำสระผม ช่วยทำให้ผมดกดำขึ้น แก้ปัญหาผมร่วง แก้อาการคันหนังศีรษะ รังแค และช่วยฆ่าเหาได้อีกด้วย (ราก)
- คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และคณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยพายัพ ได้ทำการศึกษาร่วมกันในเรื่องของการนำน้ำมันเยื่อหุ้มเมล็ดของฟักข้าวมาพัฒนาเป็นเครื่องสำอางสูตรลดเลือนริ้วรอย ซึ่งก็ได้ผลเป็นที่น่าพอใจ จนได้รับรางวัล “IFSCC Host Society Award 2011” จากงานประชุมสมาพันธ์นักเคมีเครื่องสำอางนานาชาติ
- ผลอ่อนฟักข้าวใช้ทำเป็นอาหารได้หลากหลายเมนู ไม่ว่าจะเป็นนำไปต้มหรือนึ่งจิ้มกินกับน้ำพริก หรือนำไปใส่แกงต่าง ๆ เช่น แกงส้มลูกฟักข้าว เป็นต้น
- ยอดฟักข้าวอ่อนใช้ทำเป็นอาหารก็อร่อย (กลิ่นจะคล้าย ๆ กับยอดหรือใบมะระ) เมนูฟักข้าว เช่น แกงเลียง แกงส้ม ผัดไฟแดง คั่วแค ใช้ลวกหรือต้มกินกับน้ำพริก ฯลฯ
- ฟักข้าวสามารถนำมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ได้หลายอย่าง เช่น น้ำฟักข้าว ฟักข้าวแคปซูล เป็นต้น
สรรพคุณของฟักข้าว
- ผลอ่อนและใบอ่อนช่วยลดน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานได้ (ผลอ่อน, ยอดฟักข้าว)
- ช่วยบำรุงปอด ช่วยแก้ฝีในปอด (เมล็ด)
- ใบฟักข้าวมีรสขมเย็น มีสรรพคุณช่วยแก้ไข้ตัวร้อนได้ (ใบ)
- รากช่วยถอนพิษไข้ (ราก)
- ช่วยขับเสมหะ (ราก)
- ช่วยแก้ท่อน้ำดีอุดตัน (เมล็ด)
- ช่วยขับปัสสาวะ (เมล็ด)
- ใบช่วยแก้ริดสีดวง (ใบ)
- ใบนำมาตำใช้พอกแก้อาการปวดหลังได้ (ใบ)
- ช่วยแก้กระดูกเดาะ (ใบ)
- ช่วยแก้ข้อเข่า อาการปวดตามข้อ (ราก)
- เมล็ดแก่นำมาบดให้แห้ง ผสมน้ำมันหรือน้ำส้มสายชูเล็กน้อย นำมาใช้ทาบริเวณที่มีอาการอักเสบ อาการบวม จะช่วยรักษาอาการได้ และยังช่วยรักษากลากเกลื้อน โรคผิวหนัง ผดผื่นคันต่าง ๆ อาการฟกช้ำได้อีกด้วย (เมล็ดแก่)
- รากใช้ต้มดื่มช่วยถอนพิษทั้งปวง (ราก)
- ใบช่วยถอนพิษอักเสบ (ใบ)
- ช่วยแก้พิษ แก้ฝี (ใบ)
- ช่วยแก้ฝีมะม่วง (ใบ)
- ฟักข้าว สรรพคุณใบช่วยแก้หูด (ใบ)
- เมล็ดฟักข้าว สามารถนำมาใช้แทนเมล็ดแสลงใจได้ (โกฐกะกลิ้ง)
โทษของฟักข้าว
- ผู้ที่แพ้ง่าย ควรเลี่ยงรับประทาน หากคุณเป็นคนที่มีอาการแพ้ง่าย ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานฟักข้าว เนื่องจากฟักข้าวมีสารก่อภูมิแพ้ ไม่ว่าจะเป็นเนื้อ ยาง หรือแม้กระทั่งเกสร ก็อาจส่งผลทำให้อาการแพ้กำเริบได้
- หลีกเลี่ยงการรับประทานเมล็ดฟักข้าวแบบดิบ เพราะหากรับประทานเข้าไป เมล็ดจะส่งผลกระตุ้นต่อระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายทำงานผิดปกติ ยกเว้นแต่ทำให้สุกแล้วจึงสามารถรับประทานได้
- อาจส่งผลต่อการแข็งตัวของเลือด เนื่องจากปัจจุบันยังมีงานวิจัยที่รอการศึกษาเกี่ยวกับฟักข้าวที่ส่งผลต่อการแข็งตัวของเลือดในร่างกายหากรับประทานมากจนเกินไป ดังนั้น การรับประทานในปริมาณที่พอดี ไม่มากเกินไปนับว่ากำลังเหมาะสมต่อร่างกายที่สุด
สามารถติดตามความรู้เเกี่ยวกับการเกษตร เพิ่มเติมได้ที่ เกษตรตำบล.คอม
แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http://rspg.svc.ac.th
ภาพประกอบ : www.flickr.com, http://nm.thaipbs.or.th
การกินฟักข้าว ประโยชน์ของน้ำฟักข้าว ยอดอ่อนทำอาหารได้
ประโยชน์และโทษของฟักข้าว สรรพคุณของฟักข้าว ผลอ่อนนำมาทานกับน้ำพริก/นำมาแกง