ไม้กวาดทางมะพร้าว เหมาะสำหรับการใช้กวาดพื้นในพื้นหยาบ พื้นซีเมนต์ พื้นหญ้า ตามถนนหนทาง

ไม้กวาดทางมะพร้าว

ไม้กวาดทางมะพร้าวคือ ไม้กวาดที่ทำได้จากก้านใบย่อยของทางมะพร้าว โดยตัดก้านใบย่อยตรงโคนก้านออกจากทางมะพร้าว จากนั้น นำใบมะพร้าวมากรีดแยกแผ่นใบทั้งสองข้างออก ก่อนนำไปตากแดดให้แห้ง จากนั้น ตัดโคนก้านให้เสมอกันก่อนนำมามัดติดเป็นแผงกับด้ามไม้ไผ่

ขั้นตอนการทำไม้กวาด

การเลือกใช้ทางมะพร้าว

1. ไม้กวาดทางมะพร้าวสำหรับกวาดบนปูนซีเมนต์ จะต้องใช้ก้านใบมะพร้าวที่มีลักษณะอ่อน โค้งตัวได้ดี ได้จากทางมะพร้าวที่ไม่แก่มาก แผ่นใบ และก้านใบยังมีสีเขียวสด
2. ไม้กวาดทางมะพร้าวสำหรับกวาดบนพื้นดิน จะต้องใช้ก้านใบมะพร้าวที่มีลักษณะแข็ง ได้จากทางมะพร้าวที่แก่เต็มที่แล้ว แผ่นใบมีสีเขียวเข้มหรือสีเหลือง และก้านใบมีสีน้ำตาล มีลักษณะแข็ง

การเลือกใช้ด้ามไม้กวาด

ด้ามไม้กวาดทางมะพร้าว ทำได้จากไม้หลายชนิด ได้แก่ ไม่ไผ่ ไม้ข่อย ไม้กระถิน เป็นต้น แต่ที่นิยมมาก คือ ด้ามไม้กวาดจากไม้ไผ่ตัน เพราะขนาดลำไม้เหมาะแก่การจับ มีน้ำหนักเบา มีความแข็งแรง ทนทาน และตอกตะปูยึดได้ง่าย ทั้งนี้ ไม้ชนิดต่างๆที่ใช้ ควรมีคุณสมบัติ ดังนี้

1. ขนาดล ำหรือเส้นผ่าศูนย์กลางพอเหมาะกับมือจับ ประมาณ 2-3.5 เซนติเมตร
2. เป็นไม้เนื้อแข็ง มีความแข็งแรง ไม่ผุหรือหักง่าย
3. มีน้ำหนักเบา
4. เพลา ตรง ไม้บิดงอ
5. ไม่มีเสี้ยน ไม่มีตากิ่งหรือมีน้อย

การเตรียมด้ามไม้ไผ่

1. เลือกตัดด้ามไม้ไผ่ชนิดไม้ไผ่ตัน เป็นลำต้นแก่ สีเขียวเข้มหรือมีปะสีเหลืองหรือสีน้ำตาล ลำต้นต้องเพลา และตรงขนาดลำต้นประมาณ 2-3.5 เซนติเมตร
2. ใช้มีดเหลาวงข้อหรือตากิ่งออก และเหลาไม่ให้มีเสี้ยนติด
3. นำลำไม้ไผ่มาลวกไฟ ส่วนที่บิดงอต้องดัดให้ตรง ไม่ควรลวกไฟนานจนไหม้ดำ จากนั้น นำตากแดด 15-30 วัน เพื่อให้ลำแห้งมากขึ้น
4. นำลำไม้ไผ่ตัดเป็นท่อนด้วยเลื่อย ยาวประมาณ 1-1.5 เมตร หรือตามความยาวด้ามไม้กวาดที่ต้องการ โดยเลือกตัดบริเวณลำไม้ที่มีขนาดเหมาะกับมือจับ ส่วนที่เหลือนำไปใช้ประโยชน์อย่างอื่น
5. ใช้สิ่วเจาะรูทางด้านปลายด้าม ขนาด 0.5 x 1.0 เซนติเมตร และเจาะให้ห่างจากปลายด้ามประมาณ 1.5-2 เซนติเมตร ซึ่งจะได้ด้ามไม้ไผ่ พร้อมมัดหรือตอกติดกับก้านใบมะพร้าว ต่อไป
6. ตัดไม้ไผ่ และเหลาให้เกลี้ยง สำหรับทำเป็นไม้สลักสอดเข้ารูด้ามไม้กวาด ขนาดหนา 0.5 เซนติเมตร กว้าง 1 เซนติเมตร และยาว 5 เซนติเมตร ทั้งนี้ ไม้สลักอาจใช้หรือไม่ใช้ก็ได้

การเตรียมก้านใบมะพร้าว

1. เลือกตัดทางมะพร้าวอ่อนหรือแก่ตามที่ต้องการใช้งาน
2. ตัดใบย่อยออก ให้ตัดบริเวณโคนก้านใบติดกับทางมะพร้าว หรือ นำทางมะพร้าวตากแดดให้แห้ง แล้วค่อยตัดก้านใบออก แต่การตัดขณะสดจะตัดง่ายกว่า
3. นำแผ่นใบมะพร้าวสดมากรีดแผ่นใบทั้งสองข้างออก จากนั้น นำไปตากแดดให้แห้ง 7-10 วัน ส่วนใบมะพร้าวที่แห้งแล้ว นำไปตากแดดเพียง 1-2 วัน ก็ใช้ได้
4. เมื่อก้านใบมะพร้าวแห้ง ให้มัดเก็บไว้ในที่ร่ม รอมัดติดกับด้ามไม้กวาด ต่อไป

วิธีทำไม้กวาดทางมะพร้าว

วัสดุและอุปกรณ์

1. ก้านใบมะพร้าว ประมาณ 250-300 ก้าน
2. ด้ามไม้ไผ่ ยาว 1-1.5 เมตร
3. มีดหรือกรรไกรเหล็ก
4. ลวด และครีมตัดลวด
5. เชือกไนล่อน และเชือกที่กรีดได้จากแผ่นสายรัดพลาสติก (มีสีต่างๆ)
6. ตะปู ขนาด 1-2 นิ้ว
7. สีน้ำมันกันสนิม

วิธีถักติดก้านมะพร้าว

1. นำก้านใบมะพร้าวมัดรวมกัน ก่อนตัดโคนก้านให้เสมอกัน
2. นำไม้สลักสอดเข้ารูที่ปลายด้าม พร้อมจัดให้อยู่กึ่งกลาง จากนั้น ตอกตะปู และมัดด้วยลวดยึดให้แน่น
3. ตอกตะปูเหนือไม้สลัก 2 จุด คือ จุดแรกเหนือไม้สลัก ประมาณ 12 เซนติเมตร จุดที่ 2 เหนือไม้สลัก 3-4 เซนติเมตร ทั้ง 2 จุด ตอกให้หัวตะปูเหลือโผล่ ประมาณ 1 เซนติเมตร จากนั้น นำเชือกหรือลวดมัดติดกับหัวตะปูให้แน่น
4. นำก้านใบมะพร้าว 250-300 ก้าน วางล้อมปลายด้ามไม้ไผ่ โดยให้โคนก้านสูงกว่าตะปู ประมาณ 2 เซนติเมตร จากนั้น ใช้เชือดหรือลวดที่มัดติดหัวตะปูมัดรอบโคนก้านมะพร้าวให้แน่น
5. แบ่งก้านมะพร้าวบริเวณไม้สลักออกเป็นมัด ประมาณ 4-6 มัด (ไม่รวมตรงกลางด้ามไม้ไผ่) จากนั้นใช้เชือกหรือลวดมัดเรียงติดกับไม้สลักทั้งสองข้างให้แนบชิดกัน
6. ใช้ลวดหรือเชือกที่มีหัวตะปูจุดที่ 2 มัด ก้านมะพร้าวติดกับปลายด้ามให้แน่น หรืออาจแบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ มัดด้านข้าง 2 ส่วน และตรงกลางทับด้าม 1 ส่วน แล้วมัดให้เรียงชิดติดกัน
7. แบ่งก้านมะพร้าวบริเวณถัดจากไม้สลักออกเป็นมัดเล็กๆ จากนั้น ใช้เชือกจากแผ่นรัดพลาสติก รัด และถักให้เรียงชิดติดกัน
8. ใช้มีดหรือกรรไกรเหล็กตัดปลายก้านใบมะพร้าวที่อ่อนออก และตัดให้ปลายเสมอกัน
9. สุดท้ายทาสีน้ำมันกันสนิม (สีดำ) บริเวณมัดก้านใบมะพร้าวให้ทั่ว ก่อนน าไปตากแดด 3-5 วัน ก็พร้อมใช้งาน

การใช้งาน

ไม้กวาดทางมะพร้าวเหมาะสำหรับการใช้กวาดพื้นในพื้นหยาบ พื้นซีเมนต์ พื้นหญ้า ตามถนนหนทาง หรือแม้กระทั่งพื้นเปียก เนื่องจากเป็นอุปกรณ์ที่ใช้งานได้สะดวก จัดเก็บได้ง่าย มีความทนทาน หรือหากชำรุดเสียหายก็สามารถหาซื้อใหม่ได้ไม่ยาก ราคาไม่แพง ไม้กวาดทางมะพร้าวจึงยังคงได้รับความนิยมอยู่จนถึงปัจจุบัน ซึ่งในหลายชุมชนก็มีการส่งเสริมอาชีพโดยการผลิตไม้กวาดทางมะพร้าวเพื่อเป็นรายได้เสริม รวมถึงมีการกำหนดมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน ไม้กวาดทางมะพร้าว โดยสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรมอีกด้วย

แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http:// banmai-sao.go.th
https:// www.sac.or.th