กระถิน
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Leucaena leucocephala (Lam.) de Wit
ชื่อภาษาอังกฤษ ชื่อสามัญ : White popinac, Lead tree, Horse tamarind, Leucaena, Lpil-lpil
ชื่อพื้นเมืองหรือชื่ออื่น ๆ กะเส็ดโคก, กะเส็ดบก, กะตง, กระถิน, กระถินน้อย, กระถินบ้าน, ผักก้านถิน, ผักก้านถิน, ผักหนองบก, กระถินไทย, กระถินบ้าน, กระถินดอกขาว, กระถินหัวหงอก, ตอเบา, สะตอเทศ, สะตอบ้าน, กระถินยักษ์
วงศ์ : FABACEAE หรือ LEGUMINOSAE
กระถิน เป็นไม้พุ่มหรือไม้ยืนต้นขนาดเล็ก ใบประกอบแบบขนนก 2 ชั้น โคนและปลายมน ขอบมีขน ดอกมีสีขาว ออกดอกเป็นช่อแบบกระจุกแน่นตามง่ามใบและปลายกิ่ง ผลเป็นฝักแบน ปลายฝักแหลม โคนสอบ ฝักเมื่อแก่จะแตกตามยาว ในฝักมีเมล็ดเรียงตามขวางอยู่ประมาณ 15 – 30 เมล็ด
สรรพคุณของกระถิน
- ใช้เป็นยาอายุวัฒนะ (ราก, เมล็ดแก่)
- กระถินมีฟอสฟอรัสสูง จึงช่วยเสริมสร้างและบำรุงกระดูก (ยอดอ่อน, ฝักอ่อน, เมล็ด)
- ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด (ยอดอ่อน)
- ช่วยรักษาโรคความดันโลหิตสูง (ยอดอ่อน)
- กระถินอุดมไปด้วยวิตามินเอ จึงช่วยบำรุงและรักษาสายตาได้ (ยอดอ่อน)
- ช่วยบำรุงหัวใจ (ฝักอ่อน, ยอดอ่อน)
- ช่วยแก้อาการนอนไม่หลับ (เมล็ดแก่)
- ช่วยทำให้เจริญอาหาร (ฝักอ่อน, ยอดอ่อน)
- ช่วยแก้อาการร้อนในกระหายน้ำ (ฝักอ่อน, ยอดอ่อน)
- ช่วยแก้เกล็ดกระดี่ขึ้นตา (ดอก)
- ช่วยแก้อาการท้องร่วง (ฝัก)
- เมล็ดกระถินใช้เป็นยาถ่ายพยาธิตัวกลม (Ascariasis) สำหรับผู้ใหญ่ให้ใช้ครั้งละ 25 – 50 กรัม ส่วนเด็กให้ใช้ 5 – 20 กรัมต่อวัน โดยใช้รับประทานขณะท้องว่างในตอนเช้าประมาณ 3 – 5 วัน (เมล็ด)
- ช่วยขับลมในลำไส้ (ราก, เมล็ดแก่)
- ช่วยขับระดูขาวของสตรี (ราก, เมล็ดแก่)
- ช่วยลดการเกิดนิ่วในกระเพาะอาหาร (ยอดอ่อน, ฝักอ่อน, เมล็ด)
- ดอกกระถินช่วยบำรุงตับ (ดอก, เมล็ดแก่)
- ฝักกระถินเป็นยาฝาดสมาน ใช้ห้ามเลือด (ฝัก, เปลือก)
ประโยชน์ของกระถิน
- ยอดอ่อนกระถิน ฝักอ่อน และเมล็ดใช้รับประทานเป็นผักได้ โดยยอดใบจะใช้รับประทานร่วมกับน้ำพริก ส้มตำ หรือยำหอยนางรม ส่วนเมล็ดอ่อนชาวอีสานใช้ผสมในส้มตำมะละกอหรือรับประทานกับส้มตำ ส่วนชาวใต้ใช้เมล็ดอ่อนและใบอ่อนรับประทานร่วมกับหอยนางรม
- ใบ ยอด ฝัก และเมล็ดอ่อนสามารถนำมาใช้เป็นอาหารสัตว์ เช่น วัว ควาย ไก่ แพะ แกะ ฯลฯ
- ใบกระถินอุดมไปด้วยธาตุไนโตรเจนและเกลือโพแทสเซียม สามารถนำมาใช้ทำเป็นปุ๋ยหมักได้
- เมล็ดสามารถนำมาใช้เป็นเครื่องประดับได้หลายชนิด เช่น เข็มกลัด สายสร้อย เข็มขัด ฯลฯ
- ลำต้นหรือเนื้อไม้กระถินสามารถนำมาใช้ทำด้ามอุปกรณ์เครื่องมือทางการเกษตร ทำฟืน เผาทำถ่าน และได้น้ำส้มควันไม้
- เปลือกต้นกระถินให้เส้นใยที่สามารถนำไปใช้ทำเป็นกระดาษได้ แต่มีคุณภาพไม่ดีนัก
- เปลือกต้นกระถินสามารถนำมาใช้ย้อมสีเส้นไหมได้ โดยเปลือกต้นแห้ง 3 กิโลกรัมจะสามารถย้อมเส้นไหมได้ 1 กิโลกรัม โดยจะให้สีน้ำตาล
- สายพันธุ์กระถินที่ทำการปรับใหม่จะมีขนาดลำต้นสูงกว่าสายพันธุ์เดิม หรือที่เรียกว่า “กระถินยักษ์” ใช้ปลูกเพื่อเป็นแนวรั้วบ้าน แนวกันลม และช่วงบังแสงแดดให้แก่พืชที่ปลูกได้ เหมาะในพื้นที่ที่มีการดูแลรักษาต่ำ และต้นกระถินยังมีความแข็งแรง เจริญเติบโตได้เร็ว
- ตามคติความเชื่อในตำราพรหมชาติฉบับหลวงกล่าวว่า กระถินเป็นไม้มงคลที่ควรปลูกไว้ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ โดยนำมาปลูกร่วมกับต้นสารภี มีความเชื่อว่าจะช่วยป้องกันเสนียดจัญไรต่าง ๆ ได้
โทษของกระถิน
- เนื่องจากใบของกระถินมีสารที่เป็นพิษคือสารลิวซีนีน (Leucenine) หากสัตว์กระเพาะเดียวกินใบกระถินในปริมาณสูงอาจทำให้ขนร่วงและเป็นหมันได้ แต่ยังไม่มีรายงานความเป็นพิษเนื่องจากการกินกระถินในคน และยังมีรายงานว่ากระถินเป็นพืชที่มีคุณสมบัติช่วยดูดธาตุซีลีเนียมจากดินมาสะสมไว้ได้มาก จึงอาจทำให้เกิดพิษเนื่องจากธาตุนี้ได้
- ควรเลือกซื้อยอดกระถินหรือฝักอ่อนที่มีความสดใหม่และไม่เหี่ยว ส่วนวิธีการเก็บรักษานั้นให้นำกระถินที่ได้มาห่อด้วยกระดาษหนังสือพิมพ์ให้ดี แล้วนำมาใส่กล่องพลาสติกและปิดฝาให้สนิท เก็บเข้าแช่ตู้เย็นในช่องผัก จะสามารถเก็บไว้ได้นานขึ้น
สามารถติดตามความรู้เเกี่ยวกับการเกษตร เพิ่มเติมได้ที่ เกษตรตำบล.คอม
แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http://rspg.svc.ac.th
ภาพประกอบ : www.flickr.com
ใบกระถินอุดมไปด้วยธาตุไนโตรเจนและเกลือโพแทสเซียม สามารถนำมาใช้ทำเป็นปุ๋ยหมักได้
กระถิน สรรพคุณ ประโยชน์ของกระถิน โทษของกระถิน