ถั่วเหลือง
ถั่วเหลืองจัดได้ว่าเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศไทยพืชหนึ่ง ซึ่งนอกจากจะเป็นพืชอาหารของมนุษย์และสัตร์โดยตรงแล้ว ยังมีส่วนสำคัญในอุตสาหรรมต่อเนื่องอีกมากมาย เช่น ไก่สดแช่แข็ง ทำสี สบู่ เครื่องสำอาง หมึกพิมพ์ ตลอดจนยารักษาโรคอื่นๆ และปัจจุบันนี้เกษตรกรก็ได้หันมาปลูกถั่วเหลืองกันมากขึ้น จากตัวเลขในปี 2523/2534 มีพื้นที่ปลูกถั่วเหลือง 7.88 แสนไร่ เพิ่มขี้น ในปี 2533/2534 เป็น 2.18 ล้านไร่ แต่อย่างไรก็ตาม ผลผลิตที่ได้รับก็ยังไม่เพียงพอกับความต้องการใช้ภายในประเทศ
จากจํานวนพื้นที่ปลูกที่เพิ่มมากขึ้น จึงให้เกษตรกรมีความต้องการเมล็ดพันธุ์ดี มีคุณภาพสูง ในปริมาณที่มากขึ้นด้วย จากปริมาณการใช้เมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง โดยเฉลี่ยของเกษตรกรในปัจจุบัน พบว่าเกษตรกรมีความต้องการเมล็ดพันธุ์จำนวน 31,884,000 กิโลกรัม แต่หน่วยงานของรัฐสามารถผลิตได้ประมาณ 4,628,000 กิโลกรัม หรือ เพียงร้อยละ 14 เท่านั้น ส่วนที่เหลือเกษตรกรจะซื้อ เมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองจากที่มีผู้นํามาบรรจุกระสอบขายทั่วไปตามท้องตลาด ซึ่งอาจมีปัญหาเกี่ยวกับคุณภาพของเมล็ดพันธุ์ได้ และจากการที่เกษตรกรมีความต้องการเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองในปริมาณที่สูงมากนั้น จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองไว้เป็นพันธุ์ปลูกต่อไป
สิ่งที่ต้องคำนึงในการรักษาเมล็ดพันธุ์
- ลักษณะของเมล็ดพันพันธุ์ถั่วเหลือง
ถัวเหลืองจัดเป็นพืชนํ้ามัน องค์ประกอบส่วนใหญ่ในเมล็ดพันธุ์จึง เป็นโปรตีนและไขมัน ดังนั้นการเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองจะต้องมีความระมัดระวังเป็นอย่างมากเพราะความงอกและความแข็งแรงจะเปลี่ยนแปลง ลดต่ำลงได้อย่างรวดเร็ว
องค์ประกอบของเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง
แป้ง ร้อยละ 26
ไขมัน ร้อยละ 17
โปรตีน ร้อยละ 37
อื่นๆ ร้อยละ 20 - ความชื้นของเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองที่เก็บรักษา
จากองค์ประกอบของเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง ทำให้ความชื้นของเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองที่เก็บรักษามีผลกระทบตทอคุณภาพของเมล็ดอมากและนอกจากนี้ยังมีผลทางอ้อมต่อคุณภาพของเมล็ดพันธุ์ เนื่องจากปัจจัยอื่นๆ ด้วย เช่น เชื้อรา และแมลงในสถานที่เก็บเมล็ดพันธุ์ จากมาตรฐานเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองของกรมส่งเสริมการเกษตรจะกําหนดความชื้นของเมล็ดพันธุ์สูง สุดไว้ร้อยละ 12 ซึ่ง ตามหลักสากลได้กําหนดไว้ว่า หากความชื้น ของเมล็ดพันธุ์ลดลงร้อยละ 1 จะเพิ่มอายุการเก็บรักษาได้ 1 เท่าตัว - สถานที่เก็บรักษา
ในการเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองนั้น การเลือกสถานที่เก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองมีความจําเป็นมาก เพราะถ้านําเมล็ดพันธุ์ไปเก็บในสถานที่มีความชื้นสูง ก็จะทําให้เมล็ดพันธุ์มีคุณภาพลดต่ำลง
สถานที่เก็บรักษาที่ดี
– แห้งและเย็น
– สะอาด
– อากาศถ่ายเทสะดวก ไม่ร้อน ไม่อับชื้น
– ป้องกันแดดและฝนได้
– สามารถป้องกันนก หนู ปลวก มด และแมลงต่างๆ ไม่ให้เข้าไปกัดทําลายเมล็ดพันธุ์ได้
– ไม่ใช้เป็นสถานที่เก็บปุ๋ยสารเคมี นํ้ามันเชื้อเพลิง และของเหลวต่างๆ - ประเภทหรือชนิดของภาชนะที่ใช้บรรจุเมล็ดพันธุ์
ภาชนะที่ใช้บรรจุเมล็ดพันธุ์จะมีความเกี่ยวข้องโดยตรงกับความชื้นของเมล็ดพันธุ์และสภาพ อากาศในสถานที่ใช้เก็บเมล็ดพันธุ์ โดยทั่วไปภาชนะที่ใช้บรรจุเมล็ดพันธุ์ ได้แก่ กระสอบป่าน ถุงพลาสติกสาน ถุงพลาสติกอับอากาศหรือกระป้องปิดผนึก ซึ่ง ภาชนะแต่ละชนิดจะมีความเหมาะสมกับการใช้แตกต่างกันออกไปกระสอบป่าน เป็นภาชนะที่สามารถถ่ายเทอากาศได้ดีจึงเหมาะสําหรับบรรจุเมล็ดพันธุ์ที่มีความชื้นค่อนข้างสูง ซึ่งจําเป็นต้องนํามาลดความชื้นลงอีกถุงพลาสติกสาน เป็นภาชนะที่ระบายอากาศได้ไม่ค่อยดีนัก ดังนั้นจึงเหมาะสําหรับบรรจุเมล็ดพันธุ์ที่มีระดับความชื้น ตรงตามมาตรฐานแล้ว
สําหรับ ถุงพลาสติกปิดผนึก หรือ กระป๋องปิดผนึกจะเหมาะที่จะใช้บรรจุเมล็ดพันธุ์ต้องการเก็บรักษาไว้เป็นระยะเวลานาน และเมล็ดพันธุ์ต้องมีการลดความชื้นให้ต่ำลงกว่ามาตรฐานทั่วไปที่กําหนด
ระยะเวลาที่ต้องการเก็บเกี่ยว
เมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองส่วนมากจะไม่นิยมเก็บรักษาไว้นาน เนื่องจากมีอัตราการเสื่อมคุณภาพรวดเร็ว โดยเฉพาะในช่วงที่มีอากาศชื้นและอุณหภูมิสูง หากเกษตรกรต้องการเก็บเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองไว้ปลูกข้ามฤดู จะต้องเก็บเมล็ดไว้ในสภาพที่ควบคุมความชื้น และอุณหภูมิได้ ซึ่งต้องมีการลงทุนสูงดังนั้น การเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองมักจะเก็บไว้ในระยะเวลาสั้น เพียง 1-2 เดือนเท่านั้น
จากข้อควรคํานึงดังที่กล่าวมาแล้ว การเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ดี จะเป็นเพียงช่วยให้เมล็ดพันธุ์เสื่อมคุณภาพช้าลงเท่านั้น แต่ทั้งนี้การดูแลรักษาที่ดี การจัดการที่เหมาะสมตั้งแต่เริ่มปลูกจนกระทั่งเก็บเกี่ยวมาใช้เป็นพันธุ์ปลูกตามขึ้นตอนต่างๆ ล้วนจะต้องให้ความสําคัญเพื่อ ให้ได้เมล็ดพันธุ์ถั่วเหลืองที่ดี มีคุณภาพสูงมาใช้เพาะปลูกต่อไป
พันธุ์ถั่วเหลืองที่ทางราชการแนะนำและส่งเสริม
พันธุ์ถั่วเหลืองที่ทางราชการแนะนําและส่งเสริม พันธุ์ถั่วเหลืองที่กรมวิชาการเกษตรแนะนะให้เกษตรกรนําไปปลูก มีด้วยกัน 7 พันธุ์ คือ พันธุ์ สจ.1, สจ.2, สจ.4, สจ.5 เชียงใหม่ 60, นครสวรรค์ 4 และ พันธุ์สุโขทัย 1
ปัจจุบันนี้ทางราชการไม่ได้ผลิตเมล็ดพันธุ์ สจ.1 และสจ.2 แล้ว จะมีเพียงเกษตรกรที่เก็บพันธุ์ไว้ใช้ปลูกเองในบางท้องที่ ที่เป็นแหล่งปลูกเดิม เช่น ที่จังหวัดกําแพงเพชร ตาก พิษณุโลก เป็นต้น
อายุการเก็บเกี่ยวถั่วเหลือง
อายุการเก็บเกี่ยวถั่วเหลือง พันธุ์ อายุการเก็บเกี่ยว (วัน) สจ.1 94 สจ.2 94 สจ.4 93 สจ.5 92 นครสวรรค์ 1 74-78 สุโขทัย 1 96 เชียงใหม่ 60 97
ช่วงเวลาที่ปลูกถั่วเหลือง
- ต้นฤดูฝน เริ่มปลูกระหว่าง เดือนพฤษภาคมถึงมิถุนายน เก็บเกี่ยวระหว่างเดือนกรกฎาคมถึง สิงหาคม
- ปลายฤดูฝน เริ่มปลูกระหว่าง เดือนกรกฎาคมถึงสิงหาคม เก็บเกี่ยวระหว่างเดือนตุลาคมถึง พฤศจิกายน
แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ :
http://www.eto.ku.ac.th
https://www.simummuangmarket.com
https://www.flickr.com
