กำจัดต้น หรือ มะแขว่น ผลแก่และเมล็ด ใช้เป็นเครื่องเทศผสมเครื่องแกงของอาหารพื้นเมืองภาคเหนือ

กำจัดต้น พริกหอม มะแขว่น

ชื่ออื่นๆ : กำจัดต้น, พริกหอม, หมากเทศ (กรุงเทพฯ)  มะข่วง, มะแขว่น (ภาคเหนือ)  มะแข่น (ประเทศลาว) ลูกระมาศ (ภาคกลาง)  หมักข่วง (แม่ฮ่องสอน)

ต้นกำเนิด :

ชื่อสามัญ : –

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Zanthoxylum rhetsa (Roxb.) DC.

ชื่อวงศ์ : RUTACEAE

ลักษณะของกำจัดต้น พริกหอม มะแขว่น

ต้น ไม้ต้นสูงได้ถึง 20 ม. มีหนามแหลมตามลำต้น และกิ่ง

ใบ  ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่หรือคู่ เรียงสลับ มีใบย่อย 5-8 คู่ และอาจมีได้ถึง 11 คู่ ใบย่อยรูปไข่หรือรูปรี ปลายแหลมมาก โคนแหลม และเบี้ยว ขอบเรียบหรือหยักห่างๆ บางครั้งมีต่อมกลมเล็กๆ ที่บริเวณหยัก

ดอก  ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ขนาดใหญ่ ออกที่ยอดหรือตามง่ามใบใกล้ยอด ดอกเล็ก แยกเพศ กลีบดอก 4 กลีบ สีนวลหรือขาวอมเขียว รูปรีหรือรูปไข่ เกสรเพศผู้ 4 อัน ดอกเพศเมียคล้ายดอกเพศผู้ มีรังไข่ใหญ่ ผลค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 6-7 มม. ผิวขรุขระ

ผล  ผลอ่อนสีเขียว รสเผ็ดซ่ามาก เมื่อแก่เปลือกเป็นสีน้ำตาล และแตกอ้าเห็นเมล็ดสีดำเป็นมัน

การขยายพันธุ์ของกำจัดต้น พริกหอม มะแขว่น

ใช้เมล็ด

ธาตุอาหารหลักที่กำจัดต้น พริกหอม มะแขว่นต้องการ

ประโยชน์ของกำจัดต้น พริกหอม มะแขว่น

• ใบอ่อน กินเป็นผักสดจิ้มน้ำพริกปลาร้า ลาบ ก้อย
• ผลแก่และเมล็ด ใช้เป็นเครื่องเทศผสมเครื่องแกงของอาหารพื้นเมืองภาคเหนือผสมกับลาบ หลู้ ยำต่างๆ และเป็นเครื่องแกงแค ใส่เป็น เครื่องผสมแกงอ่อมไก่ แกงอ่อมเนื้อ ดับกลิ่นคาวทำให้ มีกลิ่นหอม

สรรพคุณทางยาของกำจัดต้น พริกหอม มะแขว่น

• เมล็ด รสสุขุมกลิ่นหอม แก้ลมวิงเวียน บำรุงโลหิต บำรุงหัวใจ ขับลมในลำไส้  ถอนพิษฟกบวม แก้หนองใน
  
• รากและเนื้อไม้ รสร้อน  ขับลมในลำไส้ แก้ลมขึ้นเบื้องสูง หน้ามืด ตาลาย วิงเวียน ขับระดู (ห้ามใช้กับหญิงมีครรภ์)
  
• ใบ ขยี้อุดฟันแก้รำมะนาด แก้ปวดฟัน
  
• ในตำรายาจีน ใช้แก้ปวด ท้อง ท้องอืด ท้องเฟ้อ แก้อาเจียน แก้ท้องเสีย และแก้อาการปวดไส้เลื่อน

คุณค่าทางโภชนาการของกำจัดต้น พริกหอม มะแขว่น

การแปรรูปของกำจัดต้น พริกหอม มะแขว่น

แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http://www.bedo.or.th/lcdb/biodiversity/view.aspx?id=10509&SystemType=BEDO
www.flickr.com