ลักษณะประจำวงศ์
วงศ์ตีนเป็ด APOCYNACEAE ลักษณะวงศ์เป็น ไม้ต้น ไม้พุ่ม หรือไม้เลื้อย มียางสีขาว ใบเดี่ยวติดตรงข้ามหรือติดเป็นวงรอบ ดอกออกเป็นช่อตามง่ามใบหรือตามปลายยอด ดอกสมบูรณ์เพศสมมาตรตามรัศมี กลีบเลี้ยงและกลีบดอกมีอย่างละ 5 กลีบ กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นรูปแจกัน รูปทรงกระบอก รูปกรวย รูปคนโท หรือรูปวงล้อ ปลายกลีบซ้อนกัน เกสรเพศผู้มี 5 อันติดบนท่อกลีบดอก รังไข่ติดเหนือวงกลีบ มีเกสรเพศเมีย 2 อัน เชื่อมติดกัน ยอดเกสรเพศเมียมีอันเดียว รังไข่ภายในมี 2 ช่องหรือช่องเดียว ผลนุ่ม เมล็ดเดี่ยวแข็งหรือหลายเมล็ด หรือผลเป็นฝักคู่ เมื่อแก่แตก หรือผลแตกตามแนวเดียว เมล็ดมีขนเป็นกระจุกที่ปลาย
ลักษณะเด่นของวงศ์
พืชAPOCYNACEAE มียางสีขาว ใบเดี่ยวติดตรงข้ามหรือติดเป็นวงรอบข้อ ขอบเรียบ เส้นแขนงใบเป็นร่างแห กลีบดอกเชื่อมติดกัน เกสรเพศผู้มี 5 อัน ติดบนท่อกลีบดอก มีเกสรเพศเมีย 2 อันเชื่อมติดกัน รังไข่ติดเหนือวงกลีบ รังไข่มี 2 ช่อง ผลเป็นฝักคู่ หรือเดี่ยว แตกตามแนวเดียว เมล็ดมีขนเป็นกระจุกที่ปลาย
วงศ์ใกล้เคียง-ลักษณะที่แตกต่าง
- Asclepiadaceae – กลีบดอกแยกกันเป็นรูปวงล้อ ก้านเกสรเพศผู้สั้น หรือไม่มีเลย รังไข่ติดเหนือวงกลีบ หรือติดค่อนข้างใต้วงกลีบ ผลมักมีปุยขนที่ปลายด้านใดด้านหนึ่งเพียงด้านเดียว
- Rubiaceae – มีหูใบร่วมระหว่างโคนก้านใบ รังไข่ติดใต้วงกลีบ บางครั้งพบติดอยู่เหนือวงกลีบ
- Loganiaceae – ไม่มีหู บางพบว่ามีรังไข่ติดอยู่เหนือวงกลีบ หรือบางครั้งพบติดอยู่เกือบใต้วงกลีบ
การกระจายพันธุ์
สกุลตีนเป็ด พบในเขตร้อน ในประเทศไทยมีอยู่หลายสกุล เช่น
- สกุล Alstonia ผลเป็นฝักคู่ ขึ้นในป่าดิบที่ต่ำ ได้แก่ ตีนเป็ดหรือพญาสัตบรรณ Alstoniascholaris (L.) R. Br.
- สกุล Cerbera ไม้ต้นขึ้นตามป่าชายเลนและป่าชายหาด ได้แก่ ตีนเป็ดทราย Cerbera manghas L. ผลมีเนื้อเมล็ดแข็ง
- สกุล Dyera ไม้ต้นขึ้นตามป่าชายหาด ได้แต่ ตีนเป็ดแดง Dyera costulata (Miq.) Hook.f. ผลเป็นฝักคู่เมล็ดแบนมีปีก
- สกุล Willughbeia ไม้เลื้อย ผลนุ่ม กลม สีเหลืองหรือสีส้ม ได้แก่ คุย Willughbeia edulis Roxb.
สามารถติดตามความรู้เเกี่ยวกับการเกษตร เพิ่มเติมได้ที่ เกษตรตำบล.คอม
แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : www.dnp.go.th
ภาพประกอบ : www.flickr.com
วงศ์ตีนเป็ด เป็นไม้ต้น ไม้พุ่ม หรือไม้เลื้อย มียางสีขาว