มะค่าแต้ เนื้อไม้แข็งแรง ทนทาน ใช้ก่อสร้าง

มะค่าแต้

ชื่ออื่นๆ : มะค่าหยุม, มะค่าหนาม (ภาคเหนือ) แต้ (ภาคอีสาน) มะค่าหนาม, มะค่าลิง (ภาคกลาง) กอกก้อ (ชาวบน-นครราชสีมา) กอเก๊าะ, ก้าเกาะ (เขมร-สุรินทร์) กรอก๊อส (เขมร-พระตะบอง) และ แต้หนาม

ต้นกำเนิด : ภูมิภาคอินโดจีนจนถึงมาเลเซีย

ชื่อสามัญ : มะค่าแต้ Ma Kha Num

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Sindora siamensis Teijsm. ex Mig.

ชื่อวงศ์ : LEGUMINOSAE – CAESALPINIOIDEAE

ลักษณะของมะค่าแต้

ต้น เป็นไม้ยืนต้น มีความสูงของต้นประมาณ 10-15 เมตร แตกกิ่งก้านแผ่กว้าง มีเรือนยอดเป็นรูปร่มหรือเป็นทรงเจดีย์ต่ำ กิ่งอ่อนและยอดอ่อนมีขนสีน้ำตาล เปลือกต้นเรียบเป็นสีเทาคล้ำ

ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนก ออกเรียงสลับ มีใบย่อยประมาณ 3-4 ใบ แกนช่อใบยาวประมาณ 2-4 เซนติเมตร ลักษณะของใบเป็นรูปรีหรือรูปไข่ ปลายใบเว้าตื้น โคนใบเป็นรูปลิ่ม ส่วนขอบใบเป็นคลื่น ใบมีขนาดกว้างประมาณ 3-8 เซนติเมตร และยาวประมาณ 6-15 เซนติเมตร แผ่นใบหนา แผ่นใบด้านบนมีขนหยาบ ส่วนด้านท้องใบมีขนนุ่ม

ดอก ออกเป็นช่อตามซอกใบหรือตามปลายกิ่ง ช่อดอกยาวประมาณ 10-25 เซนติเมตร ดอกเป็นสีเหลืองแกมเขียว มีกลีบเลี้ยงหนา 4 กลีบ ลักษณะเป็นรูปไข่กว้าง ปลายกลีบมีหนามขนาดเล็ก ส่วนกลีบดอกยาวประมาณ 7 มิลลิเมตร ดอกมีเกสรเพศผู้ 10 อัน และมี 2 อันใหญ่กว่าอันอื่นๆ ด้านนอกดอกมีขนสีน้ำตาล ก้านดอกยาวประมาณ 0.2-0.4 เซนติเมตร โดยจะออกดอกในช่วงเดือนมีนาคมถึงเดือนพฤษภาคม

ผล ออกเป็นฝักเดี่ยวแบนค่อนข้างกลม ที่ผิวเปลือกมีหนามแหลมอยู่ทั่วไป ผลเป็นรูปไข่กว้างหรือเป็นรูปโล่ โคนเบี้ยวและมักมีติ่งแหลม มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 4.5-10 เซนติเมตร พอแห้งจะแจกออกเป็น 2 ซีก ภายในมีเมล็ดสีดำประมาณ 1-3 เมล็ด โดยผลจะแก่ในช่วงเดือนกรกฎาคมถึงเดือนกันยายน

การขยายพันธุ์ของมะค่าแต้

ใช้เมล็ด

ธาตุอาหารหลักที่มะค่าแต้ต้องการ

ประโยชน์ของมะค่าแต้

• เนื้อไม้สีน้ำตาลอ่อนหรือน้ำตาลแก่ ค่อนข้างหยาบ แข็งแรง ทนทาน ใช้ก่อสร้าง ทำเสา วงกบประตู หน้าต่างทำฟืน ให้ร่มเงา เผาถ่าน
• เมล็ดอ่อนกินเป็นอาหารว่าง รสมัน เมล็ดแห้งนำไปคั่วให้สุก เคียวกินเป็นอาหารว่างรสมัน
• ไม้มงคลพระราชทานประจำจังหวัดสุรินทร์ โดยสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถได้พระราชทานให้กับผู้ว่าราชการจังหวัดของแต่ละจังหวัด เพื่อให้นำไปปลูกเป็นสิริมงคลแก่จังหวัดและเพื่อเป็นการรณรงค์ให้ประชาชนปลูกต้นไม้ใน “โครงการปลูกป่าถาวรเฉลิมพระเกียรติ” เนื่องในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ รัชกาลที่ 9 ทรงครบรอบปีที่ 50 ในการครองราชสมบัติ ที่ศูนย์ประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ เมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม 2537

สรรพคุณทางยาของมะค่าแต้

• เปลือกต้น แก้ซาง แก้ลิ้นเป็นฝ้า ยาแก้พยาธิ รักษาริดสีดวงทวารหนัก ยาแก้โรคผิวหนัง
• เมล็ด ยาขับพยาธิ รักษาริดสีดวงทวารหนัก ยาแก้โรคผิวหนัง
• ผล รักษาริดสีดวงทวารหนัก ยาแก้โรคผิวหนัง

คุณค่าทางโภชนาการของมะค่าแต้

การแปรรูปของมะค่าแต้

แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ : http://www.bedo.or.th/lcdb/biodiversity/view.aspx?id=11850&SystemType=BEDO
https://www.flickr.com